Ẩn mình nơi rẻo cao Tây Nam tỉnh Lào Cai, Trạm Tấu hiện lên như một bức tranh hùng vĩ nhưng cũng đầy chất thơ, nơi thời gian dường như chậm lại để thiên nhiên và con người hòa điệu. Dù bạn tìm kiếm hành trình “thử thách giới hạn”, phút giây thư thái giữa thiên nhiên, hay trải nghiệm văn hóa bản địa chân chất, vùng đất này đều có thể khiến bạn say mê.
“Bắt mạch” vị trí của Trạm Tấu
Trạm Tấu nằm ở nơi rẻo cao phía Tây Nam của tỉnh Lào Cai, cách phường Nghĩa Lộ khoảng 40km và phường Yên Bái khoảng 100km. Phía Tây và Nam huyện giáp với các xã Mường La, Bắc Yên thuộc tỉnh Sơn La. Phía Đông và Bắc giáp xã Văn Chấn, còn phía Tây Bắc giáp với xã Mù Cang Chải.
Trạm Tấu đẹp nhất khi các thửa ruộng bắt đầu lên xanh mơn mởn rồi chín vàng vào khoảng giữa tháng 8 đến giữa tháng 10. Nếu đến đây vào mùa đông, bạn sẽ được trải nghiệm cái lạnh đặc trưng của miền Bắc. Khoảng thời gian từ mùa xuân đến mùa hè, Trạm Tấu thích hợp cho các nhóm trekking vì thời tiết khô, các thửa ruộng bậc thang đến mùa đổ nước.
Di chuyển
Cách gần như duy nhất để đến Trạm Tấu là bằng đường bộ. Nếu từ Hà Nội, đường đi thuận lợi nhất là đến phường Nghĩa Lộ (khoảng 190 km) rồi từ đó đến Trạm Tấu (khoảng 30 km). Nghĩa Lộ cũng thường là điểm đến hoặc trung chuyển cho các điểm xa hơn là Tú Lệ và Mù Căng Chải.
Đường từ Nghĩa Lộ vào Trạm Tấu đẹp, dễ đi, nhưng cần lưu ý một số đoạn hẹp và nhiều khúc cua, cần tay lái khá vững và không nên đi với tốc độ cao.
Các điểm tham quan khi đến Trạm Tấu
Khu suối khoáng nóng tự nhiên chính là suối khoáng nằm trong homestay Suối khoáng nóng Trạm Tấu, cách trung tâm chưa đầy 1 km. Nơi đây được ví như một “tiểu Bali” giữa miền sơn cước với không gian, cảnh quan đẹp. Nguồn nước nóng hoàn toàn tự nhiên, là mạch nước ngầm sạch và tốt cho sức khỏe. Đây cũng được coi là điểm “must go” ở Trạm Tấu.
Tại đây có hệ thống bể bơi khoáng nóng ngoài trời rộng hơn 600m2, nằm sát những thửa ruộng bậc thang, nhìn ra những nương lúa. Nhiệt độ trung bình nước trong bể bơi từ 40 đến 45 độ C. Khu vực ngoài trời còn có bể lạnh để du khách bơi lội vào mùa hè, và cũng để làm se khít lỗ chân lông, giúp làm đẹp da.
Đỉnh Tà Chì Nhù nằm ở độ cao 2.979 m, thuộc xã Xà Hồ, là “nóc nhà của tỉnh Yên Bái”, đỉnh núi cao thứ 7 Việt Nam. Điểm cao này được du khách chinh phục lần đầu tiên vào năm 2013 và được mệnh danh là “thiên đường mây nơi hạ giới”. Thông thường, để chinh phục Tà Chì Nhù, du khách sẽ phải vượt qua chặng đường 7-8 tiếng. Khi tới đỉnh, vẻ đẹp bao la, hùng vỹ của núi rừng chắc chắn khiến du khách quên đi những mệt nhọc sau chặng đường dài. Vào những ngày đẹp trời, từ đỉnh núi, phóng tầm mắt ra đường chân trời, du khách sẽ chiêm ngưỡng được biển mây trên nền trời xanh ngắt.
Đỉnh Tà Xùa cao 2.865 m, nằm ở nơi giáp ranh hai huyện Trạm Tấu và Bắc Yên (Sơn La). Nhiều người chọn cung trekking từ Trạm Tấu để có nhiều trải nghiệm hơn đường từ phía Sơn La, ôtô có thể lên được tận nơi. Hành trình chinh phục đỉnh núi cả hai chiều là 25,2 km.
Để leo được lên đỉnh, người tham gia phải có sức khoẻ, không bị bệnh tim mạch. Với người thường xuyên leo núi thì có thể đi và về trong ngày. Tuy nhiên, cảnh đẹp chỉ có vào các thời điểm nhất định nên nhiều người chọn chinh phục đỉnh trong hai ngày một đêm hoặc ba ngày hai đêm để thưởng thức hết cung đường và thời khắc đẹp nhất. Trên hành trình lên đỉnh Tà Xùa, bạn có thể gặp những “sống lưng khủng long” liên tiếp, có đoạn kéo dài 1-2 km. Ngoài ra, bạn sẽ được chứng kiến biển mây, rừng rêu nguyên sinh, những thảm hoa theo mùa rực rỡ.
Háng Tề Chơ là tên một bản người Mông hẻo lánh ở xã Làng Nhì. Tên của bản là cũng chính là tên của ngọn thác. Đường vào Làng Nhì khá khó đi, hầu hết nhỏ hẹp và ngoằn ngoèo, nhiều con dốc dựng đứng, chiều rộng chỉ khoảng một bánh xe, đá dăm, đá tảng rải rác. Với mây mù quanh năm và con đường khúc khuỷu, Làng Nhì và thác Háng Tề Chơ trở thành điểm đến huyền bí với nhiều người. Từ đỉnh thác, từng dòng nước ầm ầm trút xuống, hơi nước, bọt tung trắng xóa. Sự hòa quyện giữa màu xanh của núi với bọt nước tạo nên một bức tranh sơn thủy đầy màu sắc.
Bản Cu Vai nằm cách trung tâm xã Trạm Tấu khoảng 20 km, có địa thế tách biệt trên đỉnh một ngọn núi, quanh năm mây bao phủ. Trong tiếng Thái, Cu Vai có nghĩa là dải mây vắt vẻo ngang trời. Nằm trên đỉnh núi cao quanh năm được bao phủ bởi làn sương trắng mờ ảo nên cảnh sắc ở bản lúc nào cũng thơ mộng. Bản có không gian thiên nhiên yên bình đặc trưng của vùng cao Tây Bắc, với những nếp nhà người Mông, những thửa ruộng bậc thang và những triền đồi trải đầy hoa rừng màu sắc rực rỡ.
Hành trình lên đến bản Cu Vai khá hiểm trở với những đoạn đường mòn nhỏ gồ ghề, sỏi đá to nằm ngổn ngang, kèm những con dốc uốn lượn liên tục theo sườn núi. Do đó khi tới đây, du khách cần phải thận trong khi lái xe, nên có người địa phương hướng dẫn.
Đặc sản nhất định phải thử khi đến Trạm Tấu
Ở Trạm Tấu có nhiều đặc sản như cơm nếp, xôi ngũ sắc, muồm muỗm rang. Một số món ăn khác là bánh chưng đen, rau dớn, rêu suối, ruốc tôm, cá sỉnh Nậm Thia, thịt mắm cơm đỏ.
Chè Shan tuyết Phình Hồ được trồng ở độ cao từ 900 đến 1.500 m so với mực nước biển, độ ẩm cao, quanh năm mây mù, khí hậu ôn hoà. Búp chè xanh non, có mùi thơm dễ chịu, nước vàng như mật ong, vị chan chát, nuốt đến họng lại cảm nhận được vị ngọt đọng. Chè Shan tuyết Phình Hồ phát triển tự nhiên, không chỉ có chất lượng thơm ngon mà còn là một sản vật mang thương hiệu riêng của vùng cao. Xã Phình Hồ hiện có 180 ha chè Shan tuyết cổ thụ, và có khoảng 70.000 – 80.000 cây chè cổ thụ, tập trung ở các bản Tà Chử, Phình Hồ, Chí Lư, Bản Mù, Bản Công, Pá Hu.
Măng ớt Trạm Tấu là món ăn được chế biến từ cây măng lay – loại cây chỉ mọc ở vùng núi cao. Đây là loại măng đặc biệt, kích thước bằng ngón tay, đặc ruột. Măng lay ở Trạm Tấu mọc rất nhiều ở trên sườn núi đá, cứ mỗi độ vào thu, khi lưng đèo đã bắt đầu được bao phủ bởi những lớp sương thì đó cũng là thời điểm mầm măng đua nhau mọc. Với đồng bào người Mông ở Trạm Tấu, măng ớt là một trong những món ăn không thể thiếu trong những bữa cơm trên nương hay trong dịp lễ Tết.
Chí chủa, nếp cẩm, nếp nương là những loại gạo do người Mông trồng ở vùng Trạm Tấu. Gạo nếp Trạm Tấu ngon, có mùi thơm đặc trưng. Khi nấu cơm nếp hoặc xôi không cần cho thêm bất cứ gia vị gì, gạo được ngâm từ 2 đến 4 tiếng, dẻo. Thời gian xôi từ 25 – 30 phút. Xôi có vị ngọt tự nhiên, có cái mộc mạc của núi rừng, tinh túy của trời đất. Gạo nếp ngoài dùng để nấu cơm, đồ xôi, làm bánh chưng còn được chế biến thành các món chè, sữa gạo, hoặc chưng cất rượu nếp. Bột gạo nếp được dùng để làm bánh nếp, bánh giầy, bánh rán, bánh trôi, bánh gai, bánh cốm…
Thịt lợn đen Trạm Tấu được nuôi nhiều đời tại Trạm Tấu, thời gian nuôi khá dài, từ 1 đến 2 năm. Lợn đen Trạm Tấu mõm dài, chân nhỏ, tai nhỏ, lông dọc sống lưng dài hơn hẳn so với lông ở các vùng khác. Lợn nhỏ con, sinh trưởng chậm nhưng thịt thơm, ít mỡ, ăn không ngấy, từ ngoài vào trong chỉ có một lớp bì dày, rồi đến một lớp thịt nạc thật mềm, ngọt lịm. Lợn đen Trạm Tấu được nuôi theo mô hình bán chăn thả. Chúng chỉ ăn cám gạo, cám ngô, sắn, rau chuối băm nhỏ. Do giống lợn này được thuần hóa lâu đời nên thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt của vùng cao, dễ nuôi, phàm ăn và có sức đề kháng cao, chống chịu bệnh tốt.
Trạm Tấu không chỉ là một điểm đến, mà là một hành trình khám phá đầy cảm xúc, nơi bạn được hòa mình vào thiên nhiên nguyên sơ và văn hóa bản địa độc đáo. Hãy tạm gác lại những bộn bề, để Trạm Tấu “mở lối” đưa bạn đến với một thế giới khác biệt, nơi bình yên và phiêu lưu giao thoa. Hãy lên đường ngay hôm nay để tự mình cảm nhận và viết nên câu chuyện Trạm Tấu của riêng bạn!
