Sở hữu cảnh quan sơn thủy hữu tình cùng dấu ấn văn hóa – lịch sử đặc sắc, Tam Cốc – Bích Động là điểm du lịch nổi bật trong quần thể danh thắng Tràng An. Với hệ thống hang động kỳ thú, cánh đồng lúa bát ngát và chùa cổ nép mình bên núi đá vôi, nơi đây xứng đáng là “Nam Thiên đệ nhị động” – động đẹp thứ hai trời Nam.
Tam Cốc – Bích Động là điểm du lịch nổi bật trong quần thể danh thắng Tràng An
I. Tổng quan và vị trí địa lý
Tam Cốc – Bích Động thuộc phường Nam Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Khu du lịch nằm trong vùng lõi của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Tràng An, được UNESCO công nhận vào năm 2014.
Tên gọi “Tam Cốc” nghĩa là “ba hang”, gồm hang Cả, hang Hai và hang Ba, được dòng sông Ngô Đồng đục khoét qua hàng triệu năm, tạo nên những hang động xuyên thủy kỳ ảo. Cách Tam Cốc khoảng 2 km là chùa Bích Động, ngôi chùa cổ xây dựng vào thời Hậu Lê, gắn liền với danh sĩ Nguyễn Nghiễm – người đã đặt tên “Nam Thiên đệ nhị động” cho nơi này.
II. Trải nghiệm thuyền trên sông Ngô Đồng
Du khách sẽ được chèo qua ba hang động tự nhiên với trần hang thấp, mát lạnh, đầy nhũ đá tạo hình độc đáo
Một trong những trải nghiệm được yêu thích nhất ở Tam Cốc là hành trình thuyền nan kéo dài khoảng 2 giờ trên sông Ngô Đồng. Dòng sông trong xanh uốn lượn giữa hai dãy núi đá vôi và những cánh đồng lúa mênh mông, nhất là vào mùa lúa chín (tháng 5–6), tạo nên khung cảnh như tranh vẽ.
Du khách sẽ được chèo qua ba hang động tự nhiên với trần hang thấp, mát lạnh, đầy nhũ đá tạo hình độc đáo. Ấn tượng không kém là người lái thuyền, chủ yếu là phụ nữ địa phương, sử dụng kỹ thuật chèo chân điêu luyện, tạo nên nét đặc sắc cho hành trình.
III. Chùa Bích Động – biểu tượng tâm linh giữa núi non
Chùa Bích Động được mệnh danh là “Hạ Long trên cạn” của Phật giáo cổ truyền Việt Nam.
Chùa Bích Động được mệnh danh là “Hạ Long trên cạn” của Phật giáo cổ truyền Việt Nam. Chùa gồm ba phần: chùa Hạ nằm dưới chân núi, chùa Trung ở lưng chừng và chùa Thượng trên đỉnh núi. Kiến trúc chùa tận dụng tối đa địa hình tự nhiên, vừa tĩnh lặng, vừa huyền bí.
Từ chùa Thượng, du khách có thể phóng tầm mắt chiêm ngưỡng toàn cảnh vùng Tam Cốc, đặc biệt vào buổi sớm sương mù hay lúc hoàng hôn. Ngoài ý nghĩa tâm linh, chùa còn là di tích lịch sử gắn liền với phong trào kháng chiến và văn hóa Nho – Phật giáo thời Lê.
IV. Gợi ý lịch trình và thời điểm lý tưởng
Tam Cốc – Bích Động đẹp quanh năm, nhưng thời điểm lý tưởng nhất để tham quan là từ tháng 1 đến tháng 6, đặc biệt mùa lúa chín vào cuối tháng 5 đầu tháng 6. Màu vàng óng của lúa kết hợp sắc xanh của núi, sông tạo nên bức tranh rực rỡ, hấp dẫn du khách và nhiếp ảnh gia khắp nơi.
Du khách có thể kết hợp tham quan với các điểm lân cận như cố đô Hoa Lư, hang Múa, Tràng An hoặc trải nghiệm ẩm thực đặc sản địa phương như dê núi, cơm cháy Ninh Bình. Ngoài ra, khu vực có nhiều homestay, nhà nghỉ và khách sạn phục vụ đa dạng nhu cầu.
V. Bảo tồn và phát triển du lịch bền vững
Tam Cốc – Bích Động không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là di sản văn hóa – thiên nhiên cần được bảo tồn bền vững. Chính quyền địa phương đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm giảm thiểu tác động môi trường, hạn chế bê tông hóa và nâng cao ý thức cộng đồng trong gìn giữ cảnh quan.
Sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản và phát triển dịch vụ đã góp phần đưa Tam Cốc – Bích Động trở thành điểm nhấn du lịch văn hóa – sinh thái tiêu biểu của tỉnh Ninh Bình nói riêng và cả nước nói chung.
