Từng được ví như “linh hồn ẩm thực phố núi”, phở khô Gia Lai – hay còn gọi là phở hai tô – không chỉ là món ăn sáng quen thuộc mà còn là niềm tự hào văn hóa của người dân bản địa. Mới đây, món ăn này đã được tổ chức Taste Atlas vinh danh trong top “100 món ăn mì châu Á ngon nhất năm 2023”, đưa cái tên Gia Lai lan xa trên bản đồ ẩm thực quốc tế.
Nguồn gốc & ý nghĩa văn hóa của phở khô
Phở khô có nguồn gốc từ thành phố Pleiku, nay thuộc xã Diên Phú, tỉnh Gia Lai (địa giới mới sau sáp nhập). Dù tên gọi là “phở”, món ăn này không giống phở nước thông thường mà gần hơn với mì trộn, gồm hai tô riêng biệt: một tô phở khô và một tô nước dùng nóng.
Mỗi sáng, người dân phố núi lại tìm đến các quán phở khô nhỏ, nơi họ được phục vụ món ăn đầy đủ hương sắc: sợi phở se dai, thịt bò hoặc gà xé, rau thơm và nước dùng trong veo ninh từ xương bò. Món ăn phản ánh rõ tinh thần giản dị, hài hòa, và sự sáng tạo của người Gia Lai – vừa mộc mạc, vừa tinh tế.
Phở khô cũng gắn bó sâu sắc với những buổi sáng se lạnh của phố núi, nơi hơi nóng bốc lên từ hai tô nghi ngút khói như sưởi ấm lòng người.
Cách chế biến phở khô Gia Lai
Điểm đặc biệt của phở khô Gia Lai nằm ở sợi phở – không phải dạng bánh phở mềm mà là loại phở khô nhỏ, mảnh như sợi hủ tiếu, được trụng nhanh trong nước sôi rồi trộn với dầu hành phi và nước tương đậm đà. Tô khô thường đi kèm với thịt gà xé hoặc bò tái, thêm chút hành phi vàng ươm và đậu phộng giã dập.
Tô thứ hai là nước dùng – linh hồn của món ăn – thường nấu từ xương bò, gà và các loại gia vị truyền thống, ăn kèm vài lát thịt, viên mọc hoặc bò viên.
Khi ăn, thực khách trộn đều phở khô với tương đen đặc trưng (được làm theo bí quyết riêng của từng quán), ăn từng miếng sợi dai giòn, rồi húp miếng nước súp thơm ngọt, nóng hổi.
Trải nghiệm thưởng thức phở khô ở Gia Lai
Không khó để bắt gặp hình ảnh quán phở khô đông đúc vào sáng sớm tại trung tâm xã Diên Phú, nơi người dân địa phương lẫn du khách xếp hàng để thưởng thức hương vị đặc trưng.
Phở khô được bày ra hai tô riêng biệt – một khô, một nước – cùng rau sống, tương đen, ớt ngâm chua và chén mắm tỏi ớt. Sự cầu kỳ trong bày trí khiến món ăn vừa ngon miệng, vừa đẹp mắt.
Theo người dân Gia Lai, món này ngon nhất là ăn từ từ, không vội vàng, nhai kỹ để cảm nhận rõ độ dai của sợi phở và độ ngọt đậm từ nước dùng. Mỗi người có cách ăn riêng: người trộn phở thật kỹ, người húp xen kẽ từng muỗng nước lèo, người chấm thịt vào nước tương pha mắm ớt.
Giá cả & địa điểm thưởng thức chuẩn vị
Giá phở khô Gia Lai dao động 35.000 – 55.000 VNĐ/phần, tùy loại thịt và topping. Một số quán nổi tiếng còn cho thêm trứng chần, bò viên hoặc gà xé sợi.
Một số địa chỉ đáng thử (đã xác minh địa giới theo sáp nhập mới):
- Phở Hồng – Đường Hùng Vương, xã Diên Phú: quán lâu năm nổi tiếng với phở khô bò viên, tương đen nhà làm, phục vụ sáng & trưa.
- Phở Ngọc Sơn – khu trung tâm cũ TP Pleiku, nay thuộc xã Trà Đa: được người địa phương yêu thích vì nước dùng trong, vị ngọt thanh.
- Phở khô 24 – gần khu công nghiệp Trà Đa, xã Trà Đa: nổi tiếng với combo phở khô bò + gà và viên mọc.
- Phở 2 tô Cô Sáu – chợ Diên Hồng, xã Diên Phú: địa điểm truyền thống, giá bình dân, đông khách buổi sáng.
Một số hàng rong quanh chợ trung tâm Diên Phú cũng phục vụ phở khô trong các gánh hàng nhỏ, đúng kiểu ẩm thực đường phố nguyên bản.
Phở khô Gia Lai không chỉ là món ăn, mà là di sản văn hóa sống động, kết tinh từ phong cách sống, khí hậu, và sự khéo léo của người phố núi. Trong bối cảnh các địa phương miền Trung – Tây Nguyên đang hợp nhất và thay đổi địa giới hành chính, phở khô vẫn giữ nguyên hương vị cũ, như một điểm tựa ký ức và niềm tự hào bản địa.
Đến Gia Lai hôm nay – dù bạn đi qua xã Diên Phú hay Trà Đa – đừng quên dừng lại bên quán phở hai tô, nơi mỗi sợi phở là một mạch chuyện của phố núi mộc mạc và đậm đà.
