Người Dao ở Sơn La còn bảo tồn nhiều phong tục, tập quán truyền thống, đặc biệt các nghi lễ đánh dấu chu kỳ đời người luôn được chú trọng, trong đó có lễ cưới. Mặc dù mỗi ngành Dao tiến hành lễ cưới theo những nghi thức riêng, nhưng vai trò của lễ cưới đều là sự kiện trọng đại trong mỗi gia đình, dòng họ của cộng đồng người Dao.
Lễ cưới của người Dao tiền khởi đầu bằng việc đi xem tuổi cô dâu, chú rể và thực hiện với 3 nghi lễ chính: Lễ xin dâu, lễ cắt khẩu và lễ nhập khẩu cho cô dâu. Các thủ tục, nghi lễ chủ yếu được thực hiện ở cả nhà gái.
Chọn ngày, xem tuổi
Người Dao rất coi trọng việc xem, chọn ngày cưới và xem tuổi của cô dâu, chú rể. Nhà trai đến gặp gia đình nhà gái xin ngày tháng năm sinh của cô gái và nhờ thầy cúng xem đôi trai, gái có hợp tuổi nhau không? Nếu hợp tuổi thì mới tiến hành các nghi lễ tiếp theo. Họ cho rằng nếu đôi nam nữ hợp tuổi thì sau này gia đình mới được hòa thuận, vui vẻ.
Lễ xin dâu
Trước khi nhà trai rước dâu thì các bà, bác, cô hoặc thím, chị của cô dâu chuẩn bị váy áo cho cháu đem về nhà chồng. Trước tiên mặc bộ trang phục do mẹ cô dâu chuẩn bị, sau đó đến bộ trang phục của nhà trai mang sang. Vào ngày này ai cũng muốn đưa cho cô dâu mặc bộ trang phục của mình để tỏ lòng yêu thương, bao bọc cô dâu. Cô dâu nào có càng nhiều họ hàng, hay được nhiều người yêu quý thì ngày rước dâu số trang phục mặc trên người sẽ càng nhiều. Ông thầy cúng của nhà gái và ông mối của nhà trai làm lễ “Choàng xin”, chúc phúc cho cô dâu về nhà chồng được bình an, khỏe mạnh, may mắn.
Lễ xin dâu của người Dao tiền tại Mộc Châu
Lễ cắt khẩu cho cô dâu
Được tiến hành bên nhà gái cùng với Lễ nhận đồ dẫn cưới của nhà trai. Bên nhà gái báo cáo với tổ tiên đón nhận lễ của nhà trai và xin cắt khẩu cho cô dâu. Sau lễ cắt khẩu, họ hàng nhà gái nhận lễ vật của nhà trai theo vai vế đã được thống nhất.
Lễ nhập khẩu cho cô dâu
Ước lượng thời gian bên nhà gái cắt xong khẩu cho cô dâu (khoảng 10 – 11h đêm), nhà trai chuẩn bị mâm cúng nhập khẩu cho cô dâu. Thầy cúng khấn, báo cáo với tổ tiên xin nhập khẩu cho cô dâu về nhà chồng. Khi làm xong Lễ nhập khẩu cho cô dâu là kết thúc đám cưới tại nhà trai.
Nghi lễ truyền thống trong đám cưới của người Dao tiền thể hiện bản sắc văn hóa riêng có của người Dao trong đó, thể hiện đậm nét các phong tục tập quán, nghi lễ mang tính dòng họ, cộng đồng người Dao; luôn hướng về tổ tiên, nguồn cội, hướng con cháu về những giá trị nhân văn cần được bảo tồn và phát huy. Nghi lễ truyền thống trong đám cưới của người Dao tiền được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 2964/QĐ-BVHTTDL ngày ngày 27/8/2019.
