Gỏi nhệch – Tinh hoa ẩm thực truyền thống Nam Hưng, Thái Bình
Về với xã Nam Hưng, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, du khách không chỉ được đắm mình trong cảnh quan đồng quê thanh bình mà còn có cơ hội thưởng thức một món ăn dân dã mà độc đáo: gỏi nhệch. Món ăn này là niềm tự hào của người dân địa phương, không chỉ bởi hương vị hấp dẫn mà còn bởi quy trình chế biến công phu, mang đậm nét văn hóa vùng ven biển.
Nguyên liệu chính và cách sơ chế
Nguyên liệu chính để làm gỏi là con nhệch – một loài cá da trơn sống ở vùng nước lợ, thân dài và trơn như lươn. Nhệch sau khi đánh bắt được làm sạch bằng cách ngâm nước tro bếp hoặc nước vôi loãng để loại bỏ lớp nhớt, sau đó rửa lại với nước gừng hoặc rượu để khử mùi tanh. Sau khi sơ chế kỹ, thịt nhệch được lọc riêng khỏi xương rồi thái lát mỏng, tẩm ướp với thính gạo rang thơm và các loại gia vị để tạo nên hương vị đậm đà, hấp dẫn
Linh hồn món ăn: nước chấm chẻo
Một phần không thể thiếu làm nên sự đặc sắc của món gỏi nhệch chính là nước chấm “chẻo” – linh hồn của món ăn. Chẻo được làm từ xương nhệch giã nhỏ ninh nhừ, trộn cùng mẻ chua, riềng, sả, tỏi, ớt và gia vị tạo thành một hỗn hợp sánh mịn, đậm vị, cay nồng. Vị ngọt của xương cá hòa quyện với độ chua thanh của mẻ và hương thơm của các loại gia vị tạo nên nước chấm “gây nghiện”, khiến bất cứ ai nếm thử một lần cũng khó quên.
Cách ăn gỏi nhệch truyền thống
Gỏi nhệch được ăn kèm với các loại lá như sung, đinh lăng, chanh, ổi, lộc vừng… Mỗi loại lá mang đến một tầng hương vị riêng biệt, khi kết hợp cùng miếng cá thấm đẫm thính và chấm với chẻo, tạo nên một bản hòa ca hương vị: chua – cay – mặn – ngọt – thơm. Người dân thường cuốn cá và lá trong bánh đa hoặc lá sung rồi chấm với chẻo, vừa đậm đà, vừa thanh mát.
Gỏi nhệch trong đời sống văn hóa địa phương
Không chỉ đơn thuần là món ăn, gỏi nhệch còn là một phần trong đời sống tinh thần của người dân Nam Hưng. Từ lâu, món ăn này đã hiện diện trong các dịp lễ tết, hội làng hay những buổi sum họp gia đình, thể hiện sự gắn kết, hiếu khách và trân trọng giá trị truyền thống. Mỗi bữa gỏi nhệch là một dịp để con cháu nhắc nhớ về nguồn cội, về vùng quê ven biển với những món ăn mộc mạc mà đầy tinh tế.
Giá trị ẩm thực và tiềm năng du lịch
Gỏi nhệch Nam Hưng không chỉ là món ngon mà còn mang giá trị văn hóa và tiềm năng phát triển du lịch ẩm thực cho vùng đất Tiền Hải. Trong xu hướng tìm về bản sắc địa phương, những món ăn như gỏi nhệch chính là “đặc sản tinh thần” níu chân du khách, góp phần quảng bá hình ảnh quê hương Thái Bình mộc mạc, thân thiện mà sâu sắc.
