Giá bể xào, một món ăn đặc sản độc đáo của Hải Phòng, từ lâu đã trở thành nét chấm phá thú vị trong bản đồ ẩm thực của thành phố cảng này. Món ăn này không chỉ hấp dẫn thực khách bởi hương vị lạ miệng, mà còn bởi cách thưởng thức đặc trưng, đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo, mang đến một trải nghiệm ẩm thực khó quên cho bất cứ ai ghé thăm.
Giá bể, hay còn gọi là giá biển, là một loại nhuyễn thể đặc trưng sống sâu dưới lớp cát biển ở các vùng ven biển. Chúng có lớp vỏ màu xanh sẫm, kích thước chỉ bằng ngón tay cái, nhưng nổi bật với phần chân dài khoảng 4-5cm, thon nhỏ và có hình dạng giống giá đỗ, từ đó mà có cái tên “giá bể”. Món ăn này đã được Sở Du lịch Hải Phòng đưa vào danh sách Bản đồ Ẩm thực Hải Phòng, khẳng định vị thế của mình như một đặc sản không thể bỏ qua của đất Cảng.
Đặc điểm nổi bật của giá bể xào chính là sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt, bùi của thịt giá bể, độ giòn sần sật của chân giá, và nước sốt sền sệt, chua ngọt đậm đà . Khi chế biến, giá bể xào thường có màu vàng đặc trưng của nghệ, trông rất bắt mắt . Nước sốt được pha chế khéo léo với các loại gia vị như riềng, sả, bột nghệ, giấm và đặc biệt là tương ớt cay nồng của Hải Phòng, giúp khử mùi tanh đặc trưng của hải sản và tạo nên hương vị khó cưỡng. Phần chân giá bể là một lớp vỏ ngoài trong suốt bọc lấy phần thịt bên trong, có thể ăn cả vỏ. Khi nhai, phần chân này mang lại cảm giác giòn sần sật, hơi dai và có vị ngọt bùi của thịt, tạo nên sự “vui miệng” khi thưởng thức.
Quy trình làm giá bể xào đòi hỏi sự kỳ công và tỉ mỉ từ khâu sơ chế đến chế biến. Đầu tiên, giá bể phải được làm sạch kỹ lưỡng để loại bỏ cát và giữ được độ tươi ngon. Sau đó, phần thân và phần chân giá bể được tách riêng . Phần thân giá bể được ướp gia vị và xào cùng hành, tỏi, riềng, sả, bột nghệ và giấm. Để tạo độ sánh đặc cho món ăn, người ta thường dùng bột mì hoặc bột năng pha loãng. Điều quan trọng là phải xào nhanh tay để giá bể vừa chín tới, giữ được độ giòn mà không bị dai hoặc nát. Một số quán ăn còn có bí quyết riêng để làm dậy mùi thơm của món ăn bằng cách xào rau thơm cùng giá bể. Mặc dù một bát giá bể xào trông nhỏ gọn, nhưng chủ quán cho biết một kilogram giá bể sống đã có giá 150.000 đồng, chưa kể công đoạn sơ chế và chế biến kỳ công để đảm bảo thịt giá bể tươi, chắc và không có mùi tanh.
Cách ăn giá bể xào cũng là một nét độc đáo, được ví như một “thử thách lòng kiên nhẫn” . Không giống như việc dùng đũa gắp sợi bánh đa hay dùng kim lấy thịt ốc, để thưởng thức giá bể, thực khách phải kết hợp khéo léo răng và lưỡi để tách vỏ và lấy thịt giá bể ngay trong khoang miệng. Tuy lớp vỏ giá bể khá mềm, nhưng đây là một kỹ năng đòi hỏi sự khéo léo và kiên trì, đặc biệt đối với những người lần đầu thưởng thức. Phần thưởng cho sự kiên nhẫn này chính là lớp thịt ngọt, bùi, quyện với nước sốt chua ngọt đậm đà, dậy mùi thơm của các loại gia vị. Giá bể xào ngon nhất là khi ăn nóng hổi, bốc khói và ngát hương thơm. Món ăn thường được phục vụ trong một bát nhỏ, rắc thêm ít rau mùi thái nhỏ bên trên.
Giá bể xào không chỉ là món ăn vặt được yêu thích mà còn là biểu tượng của ẩm thực đường phố Hải Phòng. Có nhiều địa chỉ nổi tiếng để thưởng thức món giá bể xào chuẩn vị ở Hải Phòng. Quán Huệ Béo ở 103 Dư Hàng là một địa điểm được nhiều thực khách địa phương và du khách yêu thích, với giá bể xào luôn tươi sạch, nóng hổi và ngát hương thơm. Chợ Lương Văn Can, đặc biệt là quán ở 51 Lương Văn Can cũng là một lựa chọn tuyệt vời để thưởng thức giá bể xào ngon đúng chuẩn, vừa rẻ mà hương vị lại rất vừa miệng . Chợ Hàng cũng là một gợi ý hoàn hảo với giá bể xào ngon, rẻ và những chủ hàng thân thiện, nhiệt tình hướng dẫn khách nếu là lần đầu thưởng thức . Ngoài ra, quán giá bể ở chợ Chu Văn An (55 Chu Văn An) cũng rất đắt khách, với nộm giá bể, giá bể xào và gỏi giá bể tươi ngon, giòn ngọt . Quán giá bể xào 112 Hàng Kênh cũng là một địa chỉ có tiếng, tồn tại hơn 30 năm, nổi bật với việc xào giá bể khi khách mua để đảm bảo độ nóng sốt và tươi ngon.
Với mức giá phải chăng, thường dao động từ 20.000 đến 50.000 VNĐ cho một suất , giá bể xào là món ăn mà bất cứ ai có dịp ghé thăm Hải Phòng đều nên thử. Món ăn này không chỉ mang đến hương vị độc đáo của biển cả mà còn là trải nghiệm văn hóa ẩm thực đặc trưng, nơi sự tinh tế trong chế biến và cách thưởng thức đã tạo nên một dấu ấn khó phai trong lòng thực khách. Chính vì vậy, giá bể xào đã trở thành một phần không thể thiếu khi nhắc đến ẩm thực Hải Phòng, thể hiện sự sáng tạo và phong phú trong cách người dân đất Cảng biến những nguyên liệu dân dã thành món đặc sản trứ danh.
