Năm 2014, Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ đã được tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tây Ninh là một trong 21 tỉnh, thành phố khu vực Nam bộ vinh dự có di sản Nghệ thuật Đờn ca tài tử.
Xuất xứ của Đờn ca tài tử
Loại âm nhạc này đúng ra là loại nhạc thính phòng thường trình diễn trong phạm vi không gian tương đối nhỏ như trong gia đình, tại đám cưới, đám giỗ, sinh nhật, trong các lễ hội, sau khi thu hoạch mùa vụ, thường được biểu diễn vào những đêm trăng sáng ở xóm làng.
Nguồn gốc của đờn ca tài tử là ca Huế, pha lẫn âm nhạc từ các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi. Loại nhạc này mang đậm tính cách giải trí vui chơi chứ không thuộc loại nhạc lễ.
Các loại nhạc cụ được sử dụng
Nhạc cụ trong “Đờn ca tài tử” gồm đàn tranh, đàn tỳ bà, đàn kìm, đàn cò, đàn tam, sáo thường là sáo bảy lỗ (phụ họa). Hiện nay có một loại đàn mới do các nghệ nhân Việt Nam cải biến là Guitar phím lõm. Loại nhạc cụ này được khoét lõm các ngăn sao cho khi đánh lên nghe giống nhạc cụ Việt Nam nhất (âm cao). Sáo ít được sử dụng
Giá trị văn hóa
Hơn một thế kỷ qua, Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ đã góp phần đáng kể vào việc hình thành nhân cách, tình cảm, đạo đức và lối sống con người Nam bộ – Việt Nam góp phần làm phong phú kho tàng văn hóa dân tộc. Hiện nay Tây Ninh có khoảng 285 câu lạc bộ, đội, nhóm Đờn ca tài tử – cải lương đang sinh hoạt tại các Trung tâm Văn hóa – Thể thao các huyện, thành phố Tây Ninh, Trung tâm Văn hóa – Thể thao và học tập cộng đồng các xã, phường, thị trấn ở cơ sở và trong cộng đồng dân cư. Trong đó có 82 câu lạc bộ Đờn ca tài tử và hơn 50 nghệ nhân đã và đang là các hạt nhân nồng cốt trong các hoạt động Đờn ca tài tử ở cơ sở.
Nghệ thuật Đờn ca tài tử đã và đang tồn tại và có ảnh hưởng sâu rộng trong tình cảm, đời sống của đông đảo các tầng lớp dân cư trên địa bàn tỉnh nhà; được đông đảo quần chúng yêu thích.
Đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể tuyệt tác đã được cha ông chúng ta sáng tạo, phát triển và lưu truyền trong đời sống của người dân Việt hơn một trăm năm qua. Ở Tây Ninh Nghệ thuật Đờn ca tài tử du nhập và phát triển từ cuối thế kỷ XIX. Phong trào Đờn ca tài tử hiện nay đã phát triển rộng khắp và phổ biến hầu hết ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
