Văn Miếu – Quốc Tử Giám: Trường Đại học đầu tiên của Việt Nam 

Đây là trường đại học đầu tiên của Việt Nam, và cũng là 1 trong những quần thể di tích lịch sử được giữ nguyên vẹn. Văn Miếu – Quốc Tử Giám còn là nơi được rất nhiều sĩ tử, học trò tới đây để cầu may mắn trong thi cử, học hành.

Lịch sử Văn Miếu Quốc Tử Giám

Được xây dựng năm 1070 dưới thời vua Lý Thánh Tông, Văn Miếu là nơi thờ Khổng Tử, Chu Công và Tứ phối. Đến năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho lập thêm Quốc Tử Giám bên cạnh là trường đại học dành riêng cho con vua và các gia đình quý tộc. Đến thời vua Trần Thái Tông, Quốc Tử Giám được đổi tên thành Quốc học viện và thu nhận cả con cái nhà thường dân có sức học xuất sắc.

Quần thể di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám nhìn từ trên cao (Ảnh: ST)

Sang thời hậu Lê, đời vua Lê Thánh Tông bắt đầu cho dựng bia của những người thi đỗ tiến sĩ. Tới thời Nguyễn, Quốc Tử Giám được lập Huế. Văn miếu Thăng Long được sửa sang lại chỉ còn là Văn Miếu của trấn Bắc Thành, sau đổi thành Văn Miếu Hà Nội.

Ý nghĩa của Văn Miếu Quốc Tử Giám

Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ là trường đại học đầu tiên của Việt Nam mà còn như một ngọn nến luôn rực cháy, thắp sáng truyền thống hiếu học của người Việt. Đến nơi đây bạn dường như được tiếp thêm động lực từ những bảng vàng rực rỡ của ông cha, nạp vào nguồn năng lượng tràn đầy để vững tin trong hành trình nỗ lực học tập và khám phá tri thức nhân loại.

Khuê Văn Các và hồ Thiên Quang (Ảnh: ST)

Bên cạnh đó, ngày nay Văn Miếu – Quốc Tử Giám còn là nơi tổ chức hội thơ, là nơi khen tặng những học sinh ưu tú, xuất sắc và là địa điểm tham quan nổi tiếng thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế khi đến với Hà Nội. Đồng thời, đây cũng là điểm hẹn “xin chữ” của người dân thủ đô trong những ngày tết truyền thống với ước mong năm mới an lành; hoặc trong những mùa thi quan trọng của đất nước với niềm tin đỗ đạt của các “sĩ tử”.

Kiến trúc

Quần thể di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám hiện tại nằm trong khuôn viên rộng 54331m2, bao gồm nhiều công trình kiến trúc nhỏ khác nhau. Bao bọc khuôn viên là những bức gạch vồ. Trải qua nhiều tu sửa, quần thể di tích này bao gồm Hồ Văn, Văn Miếu môn, Đại Trung môn, Khuê Văn Các, giếng Thiên Quang, bia tiến sĩ, Đại Thành môn, nhà Thái Học.

5 khu vực được tham quan trong nội tự

Sơ đồ tham quan di tích Văn Miếu Quốc Tử Giám (Ảnh: ST)

Khu thứ nhất

Văn Miếu Môn – cổng dẫn vào khu thứ nhất. Gian giữa cổng treo một tấm biển nhỏ đề 3 chữ sơn then Đại Trung môn.

Khu thứ hai – Thành đạt

Qua Đại trung môn là một con đường chạy thẳng đến Khuê Văn Các – một công trình kiến trúc độc đáo là biểu tượng của lịch sử Hà Nội. Bạn sẽ ấn tượng với không gian nơi này. Khuê Văn các là công trình kiến trúc tuy không đồ sộ song tỷ lệ hài hòa và đẹp mắt. Kiến trúc gồm 4 trụ gạch vuông (85cm x 85cm) bên dưới đỡ tầng gác phía trên, có những kết cấu gỗ rất đẹp.

Khuê Văn Các (Ảnh: ST)

Tầng trên có 4 cửa hình tròn, hàng lan can con tiện và con sơn đỡ mái bằng gỗ đơn giản, mộc mạc. Mái ngói chồng hai lớp tạo thành công trình 8 mái, gờ mái và mặt mái phẳng.

Gác là một lầu vuông tám mái, bốn bên tường gác là cửa sổ tròn hình mặt trời tỏa tia sáng. Hai bên phải trái Khuê Văn các là Bi Văn Môn và Súc Văn Môn dẫn vào hai khu nhà bia Tiến sĩ.

Khuê Văn các ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám đã được công nhận là biểu tượng của thành phố Hà Nội.

Khu thứ ba – Giếng Thiên Quang và khu vườn bia Tiến sĩ

Giếng Thiên Quang (Ảnh: ST)

Đi qua Khuê Văn Các, bạn sẽ nhìn thấy khuôn viên giếng Thiên Quang và khu vườn bia Tiến sĩ. Nét mềm mại của cửa tròn Khuê Văn Các tượng trưng cho trời, nét cứng rắng của giếng Thiên Quang vuông tượng trưng cho đất. Tạo nên sự hài hòa trời đất, của phong thủy tạo nên điểm độc đáo cho Quốc Tử Giám.

Khu thứ tư – Đại Thành môn – khu điện thờ

Cửa Đại Thành mở đầu cho khu vực chính của di tích, nơi thờ Khổng Tử, Chu Công, Tứ Phối, Thất thập nhị hiền,.. Khi bước qua cửa Đại Thành là tới một sân rộng lát gạch Bát Tràng gọi là sân Đại Bái. Hai bên là hai dãy nhà, Tả Vu và Hữu Vu, tạo thành cụm kiến trúc chữ U.

Bái đường ở Văn Miếu (Ảnh: ST)

Khu thứ năm  – Đền Khải Thánh

Ban thờ 3 vị vua trong Văn Miếu Quốc Tử Giám (Ảnh: ST)

Là khu Thái Học – trường đại học quốc gia đầu tiên của Việt Nam gồm các công trình kiến trúc chính là Tiền đường, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu, nhà chuông, nhà trống được xây dựng trên nền đất xưa của trường Quốc Tử Giám.
Tuy nhiên khu nhà này đã bị phá hủy trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Khu nhà Thái Học mới được thành phố Hà Nội xây dựng lại năm 1999. Trong khu thứ năm này còn có nhà Tiền đường – Hậu Đường, là nơi thờ các vị vua Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lê Thánh Tông và tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An.

Lưu ý khi tham quan

– Tôn trọng di tích, chấp hành quy định của đơn vị quản lý di tích. Không xâm hại đến các hiện vật, cảnh quan di tích. Không xoa đầu rùa, viết, vẽ, đứng, ngồi lên bia Tiến sĩ…

– Trang phục khi tới Văn Miếu – Quốc Tử Giám nên sạch sẽ, gọn gàng. Không nên mặc váy hoặc quần quá ngắn, trang phục hở hang hay trang phục trong nhà.

– Không hút thuốc, đội nón, đội mũ trong khu vực Điện thờ, nhà trưng bày…

Các bạn trẻ đến dâng hương tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Ảnh: ST)

– Các hoạt động quay phim tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của lãnh đạo khu di tích.