Lăng Khải Định – lăng tẩm độc đáo nhất trong quần thể kiến trúc Cố đô Huế

So với lăng tẩm của 11 vị vua triều Nguyễn tiền nhiệm, lăng Khải Định có diện tích khiêm tốn nhưng lại cực kỳ công phu và lộng lẫy, có sự kết hợp tinh xảo giữa hai nền kiến trúc, văn hoá Đông – Tây.

Công trình kiến trúc giao thoa văn hóa Đông – Tây

Vua Khải Ðịnh (1916 – 1925) là vị vua thứ 12 của triều Nguyễn, bước lên ngai vàng vào giữa tuổi 31. Từ khi lên ngôi, ông đã say sưa với việc xây dựng cung điện, dinh thự, lăng tẩm của bản thân và Hoàng tộc như điện Kiến Trung, cung An Ðịnh, cửa Trường An và đặc biệt là Ứng lăng (lăng của Khải Ðịnh).

Vị vua này đã chọn triền núi Châu Chữ (còn gọi là Châu Ê) cách Huế 10km để xây dựng lăng mộ. Ngày nay, vị trí lăng thuộc xã Thủy Bằng, thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Lăng khởi công năm 1920 và kéo dài 11 năm mới hoàn thành.

Địa thế của Lăng Khải Định được tính toán rất kỹ lưỡng, vị trí các ngọn núi đồi, khe suối xung quanh lăng đều ứng với các yếu tố phong thủy địa lý, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ.

Vốn là người sính ngoại nên Khải Định đã xây dựng lăng tẩm của mình với sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc hiện đại phương Tây với nét kiến trúc truyền thống phương Đông.

So với lăng của các vua triều Nguyễn ở Huế, lăng Khải Ðịnh có diện tích nhỏ hơn nhiều (117m x 48,5m) nhưng rất công phu và vô cùng lộng lẫy. Tổng thể của lăng là một khối nổi hình chữ nhật vươn cao tới 127 bậc. Vào lăng phải vượt qua hệ thống của 37 bậc với thành bậc đắp rồng to lớn nhất cả nước. Trên sân có hai dãy Tả – Hữu tòng tự, hai bên xây kiểu chồng diêm hai lớp, tám mái, song các vì kèo lại bằng xi măng, cốt thép hiện đại.

 Vượt 29 bậc nữa để lên tầng sân bái đình, du khách sẽ chiêm ngưỡng nhà bia Bát giác xây bê tông cốt thép hoà trộn cổ kim. Hai bên sân, mỗi bên có 2 hàng tượng cùng nhìn vào giữa sân được làm bằng chất liệu đá hiếm và rất có thần thái.

Cung Thiên Định ở vị trí cao nhất và là kiến trúc chính của lăng Khải Định, nơi mà tài hoa của những người thợ được thể hiện sống động nhất.

Đến tham quan lăng Khải Định, du khách sẽ phải trầm trồ trước những tạo hình nghệ thuật vô cùng tinh xảo và tỉ mỉ đến từng đường nét, từng chi tiết nhỏ.  Tất cả cùng hoà hợp và tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh, tráng lệ có một không hai.

Cung Thiên Định – công trình độc đáo và nổi bật nhất ở Ứng Lăng

Cung Thiên Định là công trình kiến trúc chính của lăng được xây dựng rất công phu, tinh xảo. Toàn bộ nội thất trong cung đều được trang trí bằng những phù điêu ghép sành sứ, thủy tinh rất lộng lẫy. Đó là những bộ tranh tứ quý, bát bửu, ngũ phúc, bộ khay trà, vương miện…

Cùng với tranh trên tường, dưới nền lát gạch men hoa và trên trần lăng đều vẽ Cửu Long ẩn hiện trong mây. Cả không gian 6 mặt đã tạo nên một thế giới nghệ thuật cực kỳ ấn tượng.

Mộ vua Khải Định được đặt tại chính giữa Cung Thiên Định và cũng là gian phòng có trang trí đẹp nhất lăng. Trên mộ là tượng vua Khải Định ngồi trên ngai vàng được làm bằng đồng mạ vàng đúc tại Pháp. Dưới tượng vua là nơi đặt thi hài được đào sâu dưới lòng đất 9m. Ở đây còn có tấm bửu tán được đúc bằng bê tông nặng gần một tấn nhưng lại mang nét thanh thoát, uốn lượn tinh xảo, được tạo tác bởi bàn tay tài hoa của những nghệ nhân Việt.

Lăng Khải Định thực sự là một công trình có giá trị nghệ thuật và kiến trúc, là điểm tham quan du khách không nên bỏ lỡ khi đến với cố đô Huế. Lăng chỉ cách Kinh thành Huế chừng 9 km. Bạn có thể đi ô tô theo đoàn, gọi taxi hoặc chạy xe máy tới đây. Trong trường hợp tự chạy xe máy, bạn theo đường Điện Biên Phủ, qua đường Minh Mạng, sau đó vào đường Khải Định chạy thẳng là tới.

Giá vé tham quan lăng Khải Định là 100.000 đồng/lượt/người lớn và 20.000 đồng/lượt/trẻ em. Du khách có thể kết hợp tham quan lăng Khải Định với các lăng tẩm khác như Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị hoặc Đàn Nam Giao.

Người ta nói rằng lăng Khải Định là công trình độc đáo nhất trong 7 lăng tẩm ở Huế quả thật không sai. Về mặt lịch sử, công trình này từ khi xây dựng đã bị lên án một cách gay gắt nhưng về mặt kiến trúc, chúng ta không thể phủ nhận đây là một công trình kiến trúc lăng tẩm tinh xảo có một không hai ở Huế.