Làng cổ Đường Lâm – Nơi có những ngôi nhà hàng trăm tuổi 

Cách Hà Nội khoảng 44km, làng cổ Đường Lâm chính là lựa chọn hoàn hảo cho chuyến picnic, nghỉ dưỡng trong ngày cho bạn và người thân. Đặc biệt, nếu bạn ưa thích tìm hiểu văn hóa làng quên vùng Bắc Bộ thì thật khó lòng có thể bỏ qua điểm đến này. Nói vậy là bởi đây là nơi lưu giữ rất nhiều ngôi nhà hàng trăm tuổi với những con đường gạch, những bức tường đá ong cùng những nét văn hóa của làng quê đậm chất Bắc Bộ. 

Đôi nét về làng cổ Đường Lâm

Tuy thường được gọi là làng cổ nhưng thực ra Đường Lâm từ xưa gồm 9 làng thuộc tổng Cam Giá Thịnh huyện Phúc Thọ trấn Sơn Tây, trong đó 5 làng Mông Phụ, Đông Sàng, Cam Thịnh, Đoài Giáp và Cam Lâm liền kề nhau. Các làng này gắn kết với nhau thành một thể thống nhất với phong tục, tập quán và tín ngưỡng hàng ngàn năm nay không hề thay đổi. Nơi đây còn được gọi là đất hai vua do là nơi sinh ra Phùng Hưng và Ngô Quyền. Năm 2006, Đường Lâm trở thành làng cổ đầu tiên ở Việt Nam được Nhà nước trao bằng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.

Cổng làng cổ Đường Lâm (Ảnh: ST)

Du lịch làng cổ Đường Lâm thời điểm nào?

Mùa lễ hội

Mùa lễ hội làng Đường Lâm diễn ra vào tháng Giêng âm lịch hàng năm. Lễ hội truyền thống làng Mông Phụ diễn ra từ ngày mùng 4 đến mùng 10, được xem là lễ linh thiêng nhất của năm. Lễ tế Thành Hoàng làng tổ chức tại ngôi đình làng cổ nhất với các hoạt động rước kiệu, dâng lợn, dâng gà,… Sau đó người dân trong làng sẽ tham gia vào các trò chơi dân gian như cờ người, cờ tướng, chọi gà, bịt mắt bắt vịt,… 

6 ngày sau, lễ hội của thôn Đông Sàng được tổ chức, cầu cho Quốc thái dân an, mùa màng bội thu với nhiều hoạt động hấp dẫn như múa lân, lễ rước nước, tế lễ.

Đến Đường Lâm trong thời gian này, bạn sẽ được tận hưởng không khí lễ hội hết sức náo nhiệt và thưởng thức những món ăn đặc sản mà chỉ có trong ngày hội.

Lễ hội làng Đường Lâm (Ảnh: ST)

Mùa lúa chín

Khoảng tháng 5, 6 hàng năm, Đường Lâm vào ngày mùa cũng là lúc du khách kéo về đây đông nhất. Những con đường ở Đường Lâm trải đầy thóc và rơm khô tạo nên một khung cảnh làng quê ấm no, yên bình, hiếm nơi nào có được.

Những địa điểm du lịch tại Làng cổ Đường Lâm

Cổng làng Mông Phụ

Đây là cổng cổ duy nhất còn lại cho đến ngày nay ở Đường Lâm. Cổng làng được xây dựng từ thời Hậu Lê, có nét kiến trúc khác biệt so với cổng làng truyền thống, tựa như một ngôi nhà hai mái dốc, có trụ đỡ mái và đầu nóc theo kiểu “thượng gia hạ môn” (trên là nhà, dưới là cổng). Cổng Mông Phụ cùng với cây đa, bến nước, ao sen tạo nên một khung cảnh đặc trưng của làng quê Bắc Bộ xưa.

Đình làng Mông Phụ

Đình làng Mông Phụ (Ảnh: ST)

Đình làng Mông Phụ được xây dựng cách gần 380 năm trên một khu đất trung tâm của làng, rộng khoảng 1800m2. Thiết kế của đình mang đậm nét kiến trúc Việt – Mường, mô phỏng kiến trúc của nhà sàn với sàn gỗ cách đất. Đình gồm hai tòa đại bá và hậu cung. Nhà đại bái được dựng bởi 48 cột gỗ, phía trên mỗi cột đều có trạm khắc nhiều hoa văn hình rồng, hình phượng.

Phía bên trong đình có treo rất nhiều hoành phi câu đối. Nổi bật nhất là bức hoành phi “lão long huấn tử” tức rồng già dạy con và bức hoành phi “dũng cảm cả tưởng” do vua Thành Thái ban tặng. Nơi đây còn lưu giữ nhiều giá trị đặc sắc về kiến trúc và văn hóa, hấp dẫn du khách.

Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh

Được xây dựng từ thời vua Tự Đức để thờ phụng và ghi nhớ công trạng của Thám hoa Giang Văn Minh. Nhà thờ quay mặt về hướng Nam, có kiến trúc theo hình chữ “nhị”. Ngày nay, nhà thờ trở thành một điểm tham quan hấp dẫn với những du khách thích tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, đồng thời cũng là nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.

Nhà cổ

Làng cổ Đường Lâm có 956 ngôi nhà cổ, trong đó có nhiều ngôi nhà được xây dựng từ những năm 1649, 1703, 1850,… Những ngôi nhà cổ này đều được làm từ các vật liệu truyền thống: đá ong, gỗ xoan, tre, gạch đất nung, ngói,… với kiến trúc 5 gian hoặc 7 gian.

Nhà cổ bà Điền tại Đường Lâm (Ảnh: ST)

Cổng nhà tại Đường Lâm được xây bằng đá tổ ong (Ảnh: ST)

Giếng cổ Đường Lâm

Trước đây, giếng làng là nơi người dân lấy nước sinh hoạt hàng ngày. Các giếng cổ ở đây đều được đặt ở nơi cao, thoáng mát, gần đình, chùa hoặc trung tâm của xóm.

Giếng cổ Đường Lâm (Ảnh: ST)

Đền thờ Phùng Hưng

Đền thờ Phùng Hưng được lập ở nhiều nơi nhưng đền ở làng Đường Lâm là ngôi đền có quy mô lớn nhất với kiến trúc độc đáo bao gồm Tả – Hữu Mạc, Đại Bái và Hậu Cung.

Lăng và đền thờ Ngô Quyền

Cách đền thờ Phùng Hưng khoảng 500m là lăng Ngô Quyền. Quần thể đền và lăng Ngô Quyền được xây dựng trên đồi Cấm, phía trước là một cánh đồng lúa rộng và vũng Hùm chảy ra sông Tích. Đền thờ gồm có nơi thờ tự, đại bái, hậu cung, nhà bia. Ở phía dưới, cách đền khoảng 100m là lăng vua Ngô xây theo hình 4 mái trên bệ cao, có tường bao quanh.

Lăng Ngô Quyền trong quần thể Lăng và Đền thờ Ngô Quyền (Ảnh: ST)

Ăn gì ở Đường Lâm?

Tương bần 

Nghề làm tương ở Đường Lâm có từ thời xa xưa và mỗi nhà đều có một vài vại tương phơi ngoài sân. Để có được bát tương ngon cũng cầu kỳ, kiểu cách. Để có nước tương ngon, người làng Đường Lâm có bí quyết dùng nước giếng Giang (giếng nước đá ong ở gần nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh), bởi nước từ giếng ấy trong văn vắt và ngọt lừ. Có nước đỗ ngâm từ đậu tương rồi, người làm tương Đường Lâm sẽ cho dấm mốc vào trong chum, phơi giữa sân dưới nắng hè tháng 6 cho thật nhuyễn.

Bình đựng tương bần (Ảnh: ST)

Với nước tương ngon, người làng Đường Lâm đã sáng tạo ra những món ăn ngon. Không chỉ có cà ngâm tương, củ cải ngâm tương, người dân làng cổ còn có đặc sản “tuyệt chiêu” là thịt lợn luộc ngâm tương.

Gà mía

Trước kia đây là một món ăn quý, chỉ dùng để tiến vua hoặc dùng trong những dịp hội làng. Gà mía có chân nhỏ, lông vàng, khi luộc chín có màu trắng, da vàng và giòn. Đến du lịch Đường Lâm bạn hãy thử thưởng thức món ăn đặc sản này nhé.

Bánh tẻ

Bánh tẻ Đường Lâm có nhiều nét khác biệt so với bánh của những vùng miền khác. Ở đây bánh được gói bằng lá dong, thon dài, nhân trải đều theo dọc sống lá.

Kẹo dồi, kẹo lạc, kẹo vừng

Đây là loại kẹo truyền thống được làm bằng các nguyên liệu hết sức dân dã như lạc, đường, mạch nha, vừng, bột gạo. Khi ăn kẹo dậy mùi thơm ngọt và vị bùi của vừng và lạc.

Đặc sản kẹo dồi Đường Lâm (Ảnh: ST)