Di tích Văn bia Quế Lâm Ngự Chế – Bút tích của vua Lê Thái Tông
Tổng quan về Di tích bia Quế Lâm Ngự Chế
Vị trí: Phường Tô Hiệu, tỉnh Sơn La
Di tích bia Quế Lâm Ngự Chế nằm được đặt tại tỉnh Sơn La, miền đất phía Tây của tổ Quốc, là nơi ghi dấu chiến công của vị Vua trẻ hùng tài, đại lược Lê Thái Tông đã hai lần lên miền sơn cước dẹp quân phản loạn giữ bình yên cho bờ cõi giang sơn… Nơi đây đã là minh chứng cho một thời kỳ lịch sử hào hùng của vua Lê Thái Tông cùng quân sĩ đi chinh phạt quân phiến loạn ở vùng biên cương phía Tây của Tổ quốc, giữ bình yên cho bờ cõi nước nhà. Di tích được Bộ Văn hóa, thông tin xếp hạng cấp Quốc gia ngày 05/02/1994.Chính vì vậy nơi đây đã trở thành điểm di tích lịch sử vô cùng ý nghĩa và có giá trị lịch sử cao. Đến với Sơn La bạn đường nên bỏ qua điểm đến đầy ý nghĩa này.
Văn bia Quế Lâm Ngự Chế được khắc trên vách núi
Cuộc đời Lê Thái Tông
Vua Lê Thái Tông là con thứ của Vua Lê Thái Tông (Lê Lợi). Vua Lê Thái Tông sinh ngày 20 tháng 11 năm Quý Mão (1423), ngày 3 tháng 3 năm Thuận Thiên thứ nhất (1428) được sắc phong làm Lương Quận công. Ngày 6 tháng Giêng năm Thuận Thiên thứ 2 (1429) được lập làm Hoàng Thái Tử. Ngày 8 tháng 9 năm Thuận Thiên thứ 6 (1433) lên ngôi Hoàng đế, lấy năm sau làm niên hiệu năm Thiệu Bình thứ nhất (1434) đến năm thứ 7 đổi niên hiệu là Đại Bảo (1440) lấy hiệu là “Quế Lâm Động Chủ” nối tiếp hiệu “Lam Sơn Động Chủ” của vua cha Lê Thái Tổ. Trị vì ngôi vua được 9 năm (1433-1442) Một lần vua đi tuần thú ở Chí Linh – Hải Dương (nay thuộc Hải Phòng) rồi băng hà, hưởng thọ 20 tuổi, và được mai táng ở Hựu Lăng – Lam Sơn – Thanh Hóa.
Chân dung vua Lê Thái Tông vị vua trẻ tuổi nổi tiếng trong lịch sử
Vua Lê Thái Tông và di tích văn bia “Quế Lâm ngự chế”
Ngay từ khi lên ngôi, Vua Lê Thái Tông rất chú ý đến miền Tây Bắc. Để củng cố và đảm bảo sự thống nhất Quốc gia, trong suốt 9 năm trị vì đất nước, vua Lê Thái Tông đã 2 lần chỉ huy quân sĩ lên miền Tây Bắc dẹp bọn phản nghịch. Tháng 3 năm Canh Thân (1440), vua Lê Thánh Tông trực tiếp dẫn quân lên Miền Tây để đánh thổ quân phản nghịch tên là Thượng Nghiễm ở Châu Mường Muổi (nay là huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La).
Nhà vua đi tới đâu cũng được nhân dân ủng hộ nên quân của triều đình đã nhanh chóng đánh tan bọn phản nghịch. Trên đường trở về, nhà vua cùng quân sĩ nghỉ chân tại Động La (Thẳm báo ké), một hang đá tự nhiên ở châu Mường La. Nhà vua ngắm nhìn cảnh sắc nơi đây hùng vĩ liền sáng tác bài thơ bài thơ Quế Lâm ngự chế sau đó cho quân lính khác lên một vách đá ở ngay cửa của hang động.
Toàn cảnh hang động nơi vua Lê Thái Tông dừng chân nghỉ ngơi
Đúng một năm sau, tháng 3 năm 1441 thêm một lần nữa vua Lê Thái Tông lại đem quân lên dẹp phản loạn Nghịch Nghiễm ở Châu Mường Muổi. Thêm một lần nữa nhà vua được người dân nơi đây tin tưởng và ủng hộ, đi đến đâu cũng được nhân dân giúp đỡ vì vậy quân của triều đình đã nhanh chóng đánh tan quân phản loạn bắt được tướng của độ quân Ai Lao là Đạo Mông, đồng thời cũng bắt được con của Thượng Nghiễm là Sinh Tượng và Chàng Đồng. Tên phản nghịch Thượng Nghiễm ra hàng và chịu tội, kể từ đây dải đất biên cương phía Tây của Tổ quốc đã được yên bình.
Đền thờ Vua Lê Thái Tông và văn bia “Quế Lâm ngự chế”
Để tri ân công đức của Vua Lê Thái Tông và để gìn giữ di tích Văn bia Quế Lâm Ngự Chế mãi mãi trang nghiêm. Và cũng để đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng lành mạnh của đồng bào các nhân dân thiểu số nơi đây, được sự nhất trí của Bộ Văn hóa, Thông tin. Đến tháng 9/2001 Tỉnh ủy và UBND Sơn La đã cho khởi công xây dựng đền thờ Vua Lê Thái Tông tại Sơn La và được khánh thành ngày 22/01/2003, lấy tên là “Quế Lâm linh từ”. Ngôi đền được xây dựng cách khu vực văn bia “Quế Lâm ngự chế” khoảng 200m.
Đền thờ vua Lê Thái Tông được xây dựng gần hang động nơi có văn bia Quế Lâm Ngự Chế
Đền thờ được xây dựng theo hướng Nam chếch Đông, xây theo thế “Tiền giang hậu trẩm” lưng tựa vào núi tạo sự vững chắc thế uy nghiêm cho ngôi đền, trước mặt của đền là dòng sông Nậm La hiền hòa. Đền xây hướng Nam đón được những cơn gió mát mẻ mùa hè, song lại tránh được những đợt gió bấc của mùa đông, đồng thời hơi chếch sang hướng Đông nên đón được những tia nắng ban mai vào mỗi buổi sáng, thứ ánh sáng thuần khiết của nguồn năng lượng vũ trụ, được coi là dương khí của đất trời. Từ khi đền được xây dựng. Đền thờ vua Lê Thái Tông và văn bia Quế Lâm ngự chế đã trở thành một quần thể di tích lịch sử – văn hóa độc đáo của Sơn La nói chung cũng như của phường Tô Hiệu nói riêng. Bởi lẽ cho đến nay, đền thờ vua Lê Thái Tông vẫn là điểm văn hoá tâm linh duy nhất để đồng bào nơi đây có thể gửi gắm tâm linh, tín ngưỡng của mình một cách chân chính.
