Nhắc đến Cố Đô cổ kính, mọi người thường sẽ nghĩ đến các loại bánh như bánh nậm, bánh bèo, bánh bột lọc nhưng ít ai lại nhắc đến bánh ít ngũ sắc. Món ăn này không có quá nhiều người bán vì đòi hỏi độ kỳ công và công sức bỏ ra rất nhiều.
1.Những điều có thể bạn chưa biết về bánh ít ngũ sắc
1.1 Giới thiệu về bánh ít ngũ sắc xứ Huế
Bánh ít là một trong các loại bánh của xứ Huế, rất phổ biến tại Việt Nam. Bánh ít thường được sử dụng nhiều nhất để cúng kiến trong các ngày Lễ, Tết hoặc các ngày giỗ, chạp tuy nhiên hiện nay, bánh còn được dùng làm món ăn sáng bình dân rất phổ biến. Bánh ít có rất nhiều biến thể: bánh ít lá gai Bình Định, bánh ít lá dứa, bánh ít lá cẩm và cả bánh ít ngũ sắc.
Bánh ít ngũ sắc gồm nhiều màu độc đáo
Bánh ít ngũ sắc thường phục vụ theo phần 5 cái gồm 5 màu khác nhau. Vỏ sử dụng màu tự nhiên lấy từ thực vật, rau củ nên vô cùng an toàn và tốt cho sức khỏe. Phần nhân chủ yếu cũng là đậu xanh xay ngọt, nhân dừa, nhân lá dứa, tùy theo sự sáng tạo của người bán. Bánh cũng được gói hoặc đặt trên lá chuối khi hấp để cho ra mùi vị thơm ngon hơn.
Hình dạng phổ biến nhất của bánh ít là hình trụ tam giác
1.2 Nguồn gốc của bánh ít
Tương truyền rằng vào thời vua Hùng, nàng công chúa út của vua Hùng đã sáng tạo ra một loại bánh mới bằng sự khéo léo của mình. Loại bánh này mang hương vị khá giống với Bánh Chưng – Bánh Giày mà Lang Liêu đã tạo ra trước đó tuy nhiên lại có hình thù khác nhỏ hơn rất nhiều.
Nàng lấy chiếc bánh giày rồi bọc lấy nhân bánh chưng tạo ra một thứ bánh mới rất hấp dẫn. Để tạo ra hình dạng mới cho bánh, nàng sáng tạo ra một chiếc “khuôn” hình trụ tam giác rồi nhồi phần bánh vào bên trong và gói lại. Dần dần chiếc bánh này trở nên phổ biến hơn, được lan truyền trong dân gian và lấy tên của nàng út đặt tên cho nó: “Chiếc bánh Nàng Út Ít” gọi tắt là bánh Ít.
Bánh ít sử dụng màu từ các nguyên liệu tự nhiên
1.3 Giá trị dinh dưỡng của bánh ít
Vì thành phần chủ yếu là bột gạo, đậu xanh xào ngọt, dừa dứa kết hợp với dừa bào sợi nên bánh ít có lượng calo khá cao. Trung bình 100g bánh ít nhân đậu chứa khoảng 300 calo còn 100g bánh ít nhân dừa chứa khoảng 298,5 calo. Còn các loại bánh ít khác như bánh ít gấc, bánh ít nếp cội, bánh ít trần nhân tôm thịt, bánh ít mít, bánh ít gân lá dứa, bánh ít lá gai sẽ chênh lệch ít nhiều so với bánh ít nhân đậu và nhân dừa do nguyên liệu và cách chế biến của từng loại. Nhìn chung, để tránh dư năng lượng cho một ngày, bạn chỉ nên ăn từ 1 – 2 cái/ ngày. Tuy nhiên, nếu theo phong cách YOLO – Ăn đi sợ chi thì mình cứ làm tới thôi. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý đến lượng đường bên trong bánh. Vì nếu nạp quá nhiều đường 1 ngày cũng sẽ gây hại đến sức khỏe.
Bánh ít có thể ăn mặn hoặc ăn ngọt cũng đều rất ngon
2.Hướng dẫn cách làm bánh ít ngũ sắc của Huế chi tiết nhất
2.1 Phần nhân đậu xanh sên ngọt
Đầu tiên, bạn rửa sạch đậu xanh bỏ vỏ, rồi bỏ vào chảo đảo cùng nước cốt dừa và nước lọc, một ít muối. Ninh trên lửa nhỏ cho đến khi thấy nhân gần cạn thì bạn cho vào dừa sợi, đường theo ý thích. Nếu muốn ít béo, ít ngọt thì cho ít, còn ngược lại thì cho nhiều hơn. Khi hỗn hợp sệt lại, bạn cho phần thịt sầu riêng vào (nếu không thích mùi sầu riêng thì có thể bỏ qua). Đợi đến khi nhân khô ráo, tạo thành khối dẻo là đạt.
Phần nhân phải khô ráo và có độ dẻo mịn
2.2 Phần vỏ màu sắc tự nhiên
Để tạo được màu tự nhiên cho vỏ, bạn sử dụng những nguyên liệu thiên nhiên, xay nhuyễn với một ít nước rồi lọc qua rây để lấy được nước màu. Gợi ý: màu đỏ lấy từ gấc, màu hồng lấy từ củ dền, màu vàng từ gừng, màu xanh lá từ lá dứa, màu xanh dương từ hoa đậu biếc.
Sau đó, bạn cho vào phần nước màu một ít “gia vị” như muối, đường. Khuấy tan sau đó cho bột nếp vào. Lưu ý bột nếp cần được cho vào từ từ, không nên đổ vào 1 lúc sẽ khiến bánh bị khô.
2.3 Gói bánh và hấp bánh
Bạn gói bánh theo tỷ lệ 40g nhận thì 100g vỏ rồi vo tròn. Bạn có thể xem qua hướng dẫn youtube về cách gấp vỏ lá chuối để gói bánh chi tiết và rõ ràng nhất. Sau đó, bạn xếp bánh vào xửng hấp theo chiều nằm ngang. Lưu ý cho bánh vào khi phần nước bên dưới đã sôi nhé! Sau khi đậy nắp thì bạn chỉ cần đợi khoảng 25 đến 30 phút là bánh sẽ chín.
Khi hấp xếp bánh theo chiều nằm ngang
3.Những lưu ý khi bảo quản bánh ít
3.1 Bánh ít bảo quản được mấy ngày?
Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và nơi bạn sinh sống mà bánh ít có thể bảo quản được lâu hay ít ngày. Với những nơi có độ ẩm không khí cao, thì bánh có hạn sử dụng rất ngắn, chỉ khoảng 3 ngày. Ngược lại, nếu điều kiện thời tiết nắng ráo, độ ẩm thấp, thì bánh có thể để được tối đa 5 ngày. Tuy nhiên, nếu mua bên ngoài thì bạn nên sử dụng bánh ít trong vòng 1 – 2 ngày để trừ hao thời gian người bán bán bánh qua ngày.
Vì hạn sử dụng rất ngắn nên bánh ít cũng có nhiều bất tiện. Tuy nhiên nếu muốn bảo quản bánh được lâu hơn thì bạn có thể cất bánh trong tủ lạnh. Cách này sẽ giúp bánh kéo dài thời gian bảo quản lên đến 8 ngày. Nếu muốn ăn, bạn chỉ cần bỏ vào xửng hấp hoặc cho vào nồi cơm điện, đợi tầm 10 – 15 phút là có bánh nóng hổi ăn ngay.
3.2 Dấu hiệu nhận biết bánh bị hỏng
Thật ra để nhận biết bánh đã bị hư hay không cũng rất đơn giản. Bạn chỉ cần kiểm tra bề mặt bánh. Nếu không còn khô ráo, bị chảy nước, hoặc thậm chí xuất hiện mốc trắng thì bạn nên bỏ ngay nhé. Nếu ăn phải sẽ gây ngộ độc thực phẩm đấy!
Bánh ít ngũ sắc không chỉ là món quà dân dã, mộc mạc mà còn là biểu tượng cho sự khéo léo, tinh tế trong ẩm thực Huế. Mỗi chiếc bánh với lớp nếp dẻo thơm, sắc màu rực rỡ từ nguyên liệu tự nhiên, là sự kết hợp hài hòa giữa vị giác và thị giác. Nếu có dịp ghé Huế, đừng quên thưởng thức hoặc mang về vài chiếc bánh ít ngũ sắc – để cảm nhận trọn vẹn cái hồn của ẩm thực cố đô trong một món bánh nhỏ xinh.
