Cơm lam Phú Thọ – Biểu tượng văn hóa ẩm thực núi rừng Việt Nam
Đôi nét về Cơm lam Phú Thọ
Cơm lam không chỉ là một món ăn đặc trưng của vùng núi phía Bắc Việt Nam, mà còn là biểu tượng của văn hóa và du lịch độc đáo. Nó mang trong mình những giá trị văn hóa sâu sắc và cũng là món quà đặc biệt gắn liền với cuộc sống người dân vùng núi Phú Thọ.
Cơm Lam Phú Thọ, một món ăn đặc trưng của vùng núi phía Bắc Việt Nam, từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa đậm đà và độc đáo. Những ống cơm thơm lừng, ăn kèm với các món đặc sản núi rừng chắc chắn luôn mang đến một trải nghiệm ẩm thực không thể nào quên. Thưởng thức cơm lam Phú Thọ không chỉ đơn thuần là ăn một bữa cơm dân dã, mà còn là việc trải nghiệm sâu sắc văn hóa và tình thân của người dân vùng núi. Tuy đã quá quen thuộc với thực khách bốn phương, nhưng đây vẫn là một món ăn đặc biệt bởi nó đại diện cho tình thương giữa người với người, cũng như sự kết nối giữa con người và thiên nhiên.
Nguồn gốc của món cơm lam
Xuất phát từ tập quán sinh sống ở vùng núi, thường phải lên nương làm rẫy hoặc phải đi rừng, đôi khi còn phải ngủ lại rừng, khi đó đồng bào thường mang theo chút gạo, khi đói sẽ cho vào ống tre, nứa, rồi cho thêm chút nước, bỏ lên bếp nướng là có ngay món cơm thơm dẻo. Do hương vị thơm ngon đặc biệt, lâu dần cơm lam đã được nâng lên thành nghệ thuật ẩm thực, trở thành một món ăn nức tiếng gần xa.
Để có được ống cơm lam chuẩn vị, đồng bào dân tộc Thái ở Mai Châu chỉ lựa chọn loại gạo nếp nương thơm ngon được trồng trên chính những cánh đồng ở thung lũng Mai Châu. Những hạt gạo nếp trắng ngần, thơm mùi rơm rạ được gặt trong mùa vụ mới sẽ được đem ngâm trong nước từ 8- 10 tiếng, sau đó vớt ra, để ráo rồi cho vào trong ống nứa dài khoảng 30 cm và cho thêm chút nước rồi dùng lá mía hoặc lá chuối nút lại. Ống nứa cũng phải lựa loại bánh tẻ, không được quá già hoặc quá non, bởi ống nứa bánh tẻ mới có hương thơm, khi nướng, mùi thơm của gạo, ống nứa và lá chuối sẽ quyện vào nhau tạo nên mùi vị thơm dẻo đặc trưng của món cơm lam.
Cách nướng cơm lam ngon
Ống cơm lam sẽ cần phải nướng trên bếp than khoảng hai giờ đồng hồ mới có thể ăn được. Khi nướng, phải xoay đều và kỹ, giữ lượng nhiệt thật đều, có như thế, cơm mới dẻo, không bị sượng hay quá nhão. Tùy khẩu vị, người chế biến có thể nướng cơm già hay non một chút, nếu nướng già sẽ có lớp ngoài hơi cháy và có mùi thơm, nếu không thích ăn cứng, thì có thể nướng non, ăn rất mềm và dẻo.
Để thưởng thức, thực khách cần chẻ qua lớp vỏ bên ngoài, rồi tách thật khéo để lớp cơm bên trong không bị vỡ, khéo hơn nữa là có thể giữ nguyên được lớp vỏ lụa trắng bên trong của ống nứa, rồi cắt thành từng khoanh vừa vặn, khi ăn mới bóc bỏ đi. Tròn vị hơn, thực khách có thể thưởng thức cơm lam với muối vừng rang vàng thơm phức. Vị dẻo ngọt của gạo nếp nương Mai Châu hòa quyện cùng hương thơm nướng trên bếp củi và vị thơm bùi của vừng lạc chắc chắn sẽ làm hài lòng bất cứ thực khách khó tính nào.
Cơm lam của người Thái ở Mai Châu nói riêng và cơm lam Phú Thọ nói chung là món ăn đậm hương rừng gắn kết với bản sắc văn hoá dân tộc, vừa qua đã lọt vào Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam (2021-2022) do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công bố. Dấu mốc này, mở ra cơ hội rất lớn để quảng bá ẩm thực của tỉnh đến bạn bè trong và ngoài nước.
Giá trị văn hoá của cơm lam Phú Thọ
Cơm lam từng là món ăn thông thường trong các bữa ăn hàng ngày của người dân vùng núi. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của văn hóa và du lịch, cơm lam đã trở thành một biểu tượng văn hóa và ẩm thực đặc biệt của vùng núi Phú Thọ. Nó đã tồn tại từ hàng trăm năm trước, không chỉ xuất hiện trong các dịp lễ hội và sinh hoạt hàng ngày, mà còn là món quà đặc biệt, thể hiện sự quan tâm và tình cảm của người trao tặng đến người nhận. Quá trình nấu cơm lam cũng đã trở thành một nét văn hóa độc đáo, được truyền tai từ đời này sang đời khác.
Dưới sự phát triển của ngành du lịch, cơm lam cũng đã trở thành một món ẩm thực nổi tiếng, thu hút du khách từ khắp nơi đến khám phá văn hóa ẩm thực đặc sắc của vùng núi phía Bắc Việt Nam. Để thưởng thức món cơm lam đặc biệt này, bạn có thể ghé thăm các quán ăn, nhà hàng và thảo dược ẩm thực đặc trưng của vùng núi Phú Thọ.
Trong văn hóa ẩm thực Việt Nam, cơm lam đã chinh phục không chỉ người dân địa phương mà còn cả du khách bởi hương vị độc đáo và giá trị văn hóa đích thực. Món ăn đặc sản vùng núi này mang trong mình câu chuyện về tình thương, lòng mến khách và sự đoàn kết của người dân vùng núi. Cơm lam Phú Thọ – biểu tượng đậm đà núi rừng – thực sự là món quà tinh thần gắn kết tình thân, tạo nên sự gần gũi và đoàn kết trong cuộc sống người Việt.
