Khi ánh mặt trời còn chưa kịp soi rọi toàn thành phố, một “phố chợ” đặc biệt đã bắt đầu thức giấc giữa lòng sông Hậu – đó là Chợ nổi Long Xuyên, nơi vẫn giữ được gần như nguyên vẹn nếp sinh hoạt buôn bán trên sông của người miền Tây từ hơn một thế kỷ qua. Giữa sự đô thị hóa nhanh chóng của tỉnh An Giang mới (sau sáp nhập tháng 7/2025), chợ nổi Long Xuyên vẫn là di sản sống và là nhịp đập văn hóa của vùng đất sông nước phương Nam.
Chợ Nổi Long Xuyên – Nét Văn Hóa Độc Đáo Miền Sông Nước
1. Vị trí và hành chính mới
Chợ nổi Long Xuyên nằm trên đoạn sông Hậu chảy qua các phường Mỹ Phước, Mỹ Long, Mỹ Bình, thuộc TP Long Xuyên, tỉnh An Giang mới – cách trung tâm thành phố chưa đầy 2km. Đây là một trong những chợ nổi hiếm hoi còn tồn tại gần khu vực đô thị trung tâm, thuận tiện cho du khách trải nghiệm mà không cần đi xa.
2. Hơn 100 năm hình thành và gắn bó với cư dân ghe thuyền
Chợ nổi hình thành từ đầu thế kỷ XX, thời điểm các tuyến giao thương đường thủy giữa Cần Thơ – Long Xuyên – Châu Đốc phát triển mạnh mẽ. Ban đầu là nơi buôn bán của các ngư dân và tiểu thương ven sông, chợ dần mở rộng quy mô thành một trung tâm trung chuyển hàng hóa nông sản, trái cây và vật dụng dân sinh. Qua thời gian, chợ nổi Long Xuyên không chỉ là nơi mưu sinh mà còn là không gian sinh hoạt cộng đồng, nơi gìn giữ văn hóa đặc trưng của người miền Tây sông nước.
3. Không gian sống động giữa lòng sông
Từ 4 giờ sáng, hàng trăm chiếc ghe, xuồng lớn nhỏ đã bắt đầu neo đậu, tạo thành một “dòng chảy thương mại nổi” dài vài cây số. Mỗi chiếc ghe là một gian hàng độc lập, bán đủ loại nông sản: thơm Tân Châu, xoài cát Hòa Lộc, sầu riêng Cái Mơn, khô cá lóc, mắm ruốc, đến cả hàng gia dụng, xăng dầu. Đặc biệt, có cả ghe hủ tiếu, ghe cà phê nổi – nơi người đi chợ dừng chân ăn sáng và chuyện trò.
Không gian sống động giữa lòng sông
Khác với chợ trên bờ, người bán và người mua đều đứng trên ghe, trao đổi hàng hóa qua “cây bẹo” – một cọc tre cao gắn trên mũi ghe, treo sản vật như “biển hiệu” mộc mạc. Không tiếng rao, không ồn ào, chỉ có tiếng mái chèo lướt nước, tiếng cười nói thân tình và cả những lời hỏi thăm nhau giữa người buôn ghe quen mặt.
4. Văn hóa đặc biệt – đời sống trên ghe
Nhiều hộ tiểu thương sống hoàn toàn trên ghe: ăn uống, ngủ nghỉ, nuôi con và học bài đều diễn ra ngay trên mặt nước. Trẻ em theo cha mẹ đi chợ từ nhỏ, có khi được học chữ qua radio hay gửi tạm lên bờ vài ngày. Dù vất vả, nhưng sự gắn bó giữa con người và sông nước tạo nên một nét đẹp mộc mạc, giàu tình người.
Mỗi dịp Tết, người dân trang trí ghe bằng cờ, hoa, đèn lồng và thậm chí là bàn thờ nhỏ để cúng thần sông. Các tiểu thương còn có tục “chèo ghe lì xì”, tặng quà Tết lẫn nhau như lời chúc mừng năm mới.
5. Điểm đến du lịch – văn hóa độc đáo
Chợ nổi Long Xuyên là điểm đến không thể bỏ qua khi đến TP Long Xuyên, đặc biệt hấp dẫn với:
- Nhiếp ảnh gia: săn ảnh bình minh, ảnh đời sống ghe thuyền
- Du khách văn hóa: trải nghiệm “một ngày sống như tiểu thương sông nước”
- Tour sinh thái – trải nghiệm: kết hợp với chợ đất liền, bảo tàng Long Xuyên, nhà lưu niệm Bác Tôn, rừng tràm Trà Sư…
Khung cảnh nhộn nhịn trên Chợ Nổi Long Xuyên
Tỉnh An Giang mới đang từng bước bảo tồn và phát huy giá trị chợ nổi này qua các dự án: tổ chức Festival ghe hàng năm, xây dựng bến ghe phục vụ du khách, tích hợp tour học sinh – sinh viên về văn hóa sông nước, truyền dạy kỹ năng dựng cây bẹo, văn hóa ứng xử ghe thuyền.
6. Gợi ý lịch trình tham quan
- 5:00 – 6:00 sáng: Ngắm bình minh trên ghe du lịch
- 6:00 – 7:00 sáng: Ăn sáng hủ tiếu nổi, uống cà phê ghe
- 7:00 – 8:30 sáng: Chụp ảnh, giao lưu cùng tiểu thương, mua nông sản
- 9:00 trở đi: Ghé bờ tham quan bảo tàng, chùa Ông Bắc, chợ Mỹ Phước
7. KẾT LUẬN
Chợ nổi Long Xuyên không chỉ là nơi buôn bán, mà là một phần máu thịt trong đời sống cư dân sông nước, là nơi lưu giữ văn hóa bản địa trong từng mái ghe, cây bẹo, giọng nói. Giữa hành trình phát triển của tỉnh An Giang mới, chợ nổi vẫn lặng lẽ tồn tại như một bảo tàng sống, một bản giao hưởng mộc mạc giữa dòng Hậu Giang, đón chờ những bước chân yêu vẻ đẹp bình dị và chân thành.
