Văng vẳng đâu đây cái câu thơ ấm lòng: “Anh đi anh nhớ quê nhà, nhớ con cá bống sông Trà kho tiêu”. Cá bống sông Trà là một trong những đặc sản trứ danh của tỉnh Quảng Ngãi, được sử dụng để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Cá bống sông Trà chiếm trọn trái tim của thực khách từ khắp vùng miền trong cả nước.
Cá bống sông Trà có gì đặc biệt?
Hình ảnh Quảng Ngãi đi sâu vào “bộ não” của du khách là khắc nghiệt của khí hậu, là cái nắng gắt chói chang, là những cơn mưa tầm tã, là những trận bão lũ chồng chất,… và là cái chịu thương chịu khó của con người đất Quảng. Như một thức quà của thiên nhiên ban tặng, cá bống sông Trà đã đi sâu vào tiềm thức thực khách nhẹ nhàng đến vậy.
Không phải ngẫu nhiên mà món cá bống Sông Trà lọt vào top 50 món đặc sản của Việt Nam, chỉ có cá bống trên dòng sông Trà Khúc này kho lên mới ngon, vị vừa ăn, cá bống dai, thơm nồng. Những con cá bống không lớn hơn ngón tay người, quyện trong vị tiêu cay nồng, mùi thơm đượm đà của nước mắm,… khiến khách phương xa lưu luyến mỗi lần thưởng thức cá bống sông Trà kho tiêu.
Cá bống có nhiều nhất vào khoảng thời gian tháng 4, tháng 5 âm lịch. Lúc này cá nhiều trứng, mập nung núc. Trứng cá bống trôi từ đầu nguồn trên núi xuống đến khúc giữa sông thì nở thành cá. Cá bống sống ở giữa đoạn từ cầu xe lửa trên núi chảy thẳng ra biển. Nước sông Trà trong, con cá bống lủi dưới cát trắng nên thịt dai, thơm,… Đó là cá bống sông Trà chính hiệu.
Theo màu sắc, người ta chia ra làm nhiều loại: cá bống mú, cá bống dô, cá bống cát, cá bống cằn… Mỗi năm, sản lượng cá đánh bắt được có thể lên tới 100 tấn. Con sông Trà đầy ắp phù sa, nuôi dưỡng, tưới tắm cho cá bống sinh sôi. Và đến lượt mình, cá bống mang phẩm chất của dòng sông cưu mang nó. Cá bống sông Trà quyến rũ con mắt nhìn bởi nước da sáng trong, hơi ngả sang màu ngà của cát sông thanh sạch. Buổi sớm, mớ cá bống ướt ròng nước sông quẫy rột rẹt trong chiếc rổ tre, bắn tung tóe những tia nắng đầu ngày là hình ảnh từng làm say mê nhiều bác phó nháy lần đầu về Quảng Ngãi.
Cá bống sông Trà kho tiêu – thức quà ý nghĩa dành tặng người thân
Cá bống sông Trà có thể chế biến thành nhiều món, nhưng ngon nhất vẫn là cá bống kho tiêu. Dường như, đó là hương vị của dòng sông, hương vị của quê nhà. Tiết tháng ba với cái nắng vừa đủ vàng như tươm mật trên dòng sông, nước vừa đủ trong xanh để có thể nhìn được cát trắng dưới đáy sông, và gió nam non cũng vừa đủ xoa lên mặt ta như một bàn tay thân gần và mát mẻ. Vừa đủ, hình như đó cũng là “tính cách” của món cá bống sông Trà kho tiêu.
Món cá bống sông Trà với: sắc đủ vàng, gia vị đủ cay, vừa đủ thơm, vị vừa đủ béo, bùi, ngọt, mặn,… Người ta cũng thường ăn cá bống kho tiêu với cháo trắng. Tuy nhiên, khoái khẩu với nhiều người vẫn là kiểu ăn cá bống với cơm nóng. Nó sẽ giúp bạn “no cái bụng” giữa tiết trời se lạnh của những ngày chớm đông.
Cá bống sông Trà đã đi vào máu thịt của người Quảng Ngãi, đi đâu xa, trong hình ảnh quê nhà luôn có con cá bống: “Anh đi anh nhớ quê nhà – Nhớ con cá bống sông Trà kho tiêu”.
Cá bống sông Trà là một phần hồn vía trong ẩm thực của người xứ Quảng. Ở những góc trời xa, trong ký ức quê nhà của người Quảng Ngãi luôn có hình ảnh con cá bống và dòng sông Trà xanh mát. Từ những ngày sông Trà còn chầm chậm quay cái bờ xe nước, người Quảng Ngãi đã nâng con cá bống quê mình thành thương hiệu gắn với cái tên “sông Trà”. Chỉ cần nghe “Cá bống sông Trà”, người ta nghĩ ngay đến cá bống kho tiêu.
