Giữa cái nắng oi ả của miền Tây, chẳng gì sảng khoái hơn một ly bánh lọt trái dừa mát lạnh. Tại phường Phú Tân, nay thuộc tỉnh Vĩnh Long mới, món bánh lọt dân dã này không chỉ giúp xua tan cái nóng mà còn đậm đà hương vị truyền thống của vùng đất sông nước.
Bánh lọt trái dừa là sự kết hợp tinh tế giữa bột gạo nếp dẻo mềm, đường thốt nốt ngọt thanh và nước cốt dừa béo ngậy. Khác với bánh lọt phổ biến có màu xanh từ lá dứa, phiên bản tại Phú Tân lại có màu vàng nhạt đặc trưng – sắc màu đến từ đường thốt nốt nấu chảy hòa cùng bột, tạo nên tông màu ấm dịu và vị ngọt đậm đà, nhưng không gắt. Bột được lọc kỹ, quậy đều tay cho đến khi đạt độ sánh hoàn hảo, rồi được ép thủ công qua khuôn tre hoặc nhựa, thành từng sợi mảnh, dẻo, bóng.
Phần nước cốt dừa cũng là một điểm nhấn khác biệt. Dừa xiêm được vắt lấy nước cốt nguyên chất, sau đó nấu cùng một chút muối để dậy mùi và tạo độ mặn nhẹ, giúp trung hòa vị ngọt từ đường thốt nốt. Hỗn hợp này khi nguội sẽ được rưới lên phần bánh lọt cùng đá bào nhuyễn. Sự tương phản giữa độ dẻo của bánh, vị ngậy của nước cốt và cái mát lạnh của đá tạo nên cảm giác dễ chịu, giải khát hiệu quả trong những ngày nắng nóng.
Điểm đặc biệt là món ăn này được phục vụ trong trái dừa tươi, nhỏ nhắn. Người bán sẽ khéo léo khoét một phần đầu của trái dừa xiêm vừa đủ để múc phần cơm dừa non ra, sau đó cho bánh lọt, nước cốt, đá bào và phần cơm dừa thái sợi trở lại vào bên trong. Thực khách sẽ thưởng thức bằng muỗng, xúc từng thìa bánh lọt cùng cơm dừa mềm thơm, nhai vui miệng, mát rượi. Cảm giác như đang ăn một phiên bản “chè trái cây tự nhiên”, hòa quyện giữa thiên nhiên và bàn tay khéo léo của con người.
Món bánh lọt trái dừa được bán phổ biến từ tháng 3 đến tháng 8 – mùa hè miền Tây, khi dừa vào độ ngọt nhất và người dân cũng tìm đến những món ăn mát lạnh nhiều hơn. Các gánh hàng, quán nhỏ tại Phú Tân thường đặt ven đường, gần chợ hoặc bến đò, luôn có sẵn sàng vài chục trái dừa tươi để phục vụ. Giá một phần dao động từ 10.000 đến 20.000 đồng, tùy loại dừa và lượng topping đi kèm, rất vừa túi tiền và đáng giá với sự tỉ mỉ của người chế biến.
Vào mỗi buổi chiều, những hàng bánh lọt thường tấp nập người mua – từ trẻ con tan học, người đi làm, đến khách du lịch ghé ngang. Có người chọn mua mang đi, có người lại ngồi xuống ghế nhựa nhỏ xíu dưới tán dừa, vừa ăn bánh lọt vừa trò chuyện rôm rả cùng người bán. Không khí ấy khiến món ăn vốn giản dị càng trở nên ấm áp và mang đậm dấu ấn quê nhà.
Dù thời gian trôi qua và nhiều món giải khát hiện đại xuất hiện, bánh lọt trái dừa ở Phú Tân vẫn giữ được chỗ đứng riêng. Nhiều người xa quê mỗi lần trở về đều tìm đến món bánh này như một cách để nhớ lại tuổi thơ, nhớ vị chè mẹ nấu ngày hè, nhớ gánh hàng rong trước cổng trường. Bánh lọt trái dừa – không chỉ là món ăn, mà là ký ức, là văn hóa ẩm thực gắn bó với bao thế hệ người miền Tây.
