Ẩm thực miền Tây luôn biết cách khiến người ta lưu luyến bằng những biến tấu độc đáo, đậm đà hương vị đồng quê, và cơm tấm vị nước dừa tại xã Thạnh Phong (thuộc Vĩnh Long mới) chính là một minh chứng tiêu biểu cho sự sáng tạo dung dị mà đầy tinh tế ấy. Nếu cơm tấm truyền thống của miền Nam nổi tiếng với sườn nướng, trứng ốp la, bì heo thì tại Thạnh Phong, món ăn này lại mang theo hơi thở của vùng biển mặn mà, ngọt lành vị dừa xiêm.
Điểm đặc biệt đầu tiên của món cơm tấm này nằm ở cách nấu gạo. Không chỉ đơn thuần là gạo tấm thơm hạt nhỏ đến từ vùng An Giang, mà người dân nơi đây còn khéo léo trộn nước cốt dừa xiêm tươi vào trong quá trình nấu. Loại dừa được dùng phải là dừa xiêm chuẩn loại, hái từ các rặng dừa ven biển Thạnh Phú, sau đó gọt vỏ, lấy nước ngọt thanh và hòa vào nồi cơm đang sôi. Nhờ vậy, khi cơm chín, hạt cơm không chỉ vàng óng mà còn ngấm đẫm hương dừa, thơm lừng và béo nhẹ, không hề ngấy. Chỉ cần một muỗng cơm, người ăn đã có thể cảm nhận được độ mềm, độ tơi mà không hề bị nhão – một đặc điểm khiến ai từng thử cũng phải gật gù khen ngợi.
Sườn nướng và bì ăn kèm cũng là một nét hấp dẫn khác. Sườn được ướp với hỗn hợp gia vị truyền thống gồm tỏi, tiêu, nước mắm ngon, mật ong và đặc biệt là một chút nước dừa để làm mềm thịt. Sau khi ướp kỹ, sườn được nướng trên bếp than hoa cho đến khi cháy cạnh nhẹ, dậy lên mùi khói quyện cùng mùi ngọt của dừa. Phần bì được làm từ da heo cạo sạch, luộc chín rồi xắt sợi mỏng, trộn với thính gạo rang và một ít tỏi phi. Khi ăn, tất cả hòa quyện tạo nên một tổng thể vừa giòn, vừa mềm, lại dậy mùi thơm đặc trưng.
Nước mắm ăn kèm cũng không phải loại mắm chua ngọt thông thường. Người dân Thạnh Phong có bí quyết riêng là thêm vào đó một chút nước dừa và nước cốt chanh, tạo nên thứ nước mắm có vị mặn ngọt cân bằng, hậu vị thanh mát, rất hài hòa với phần cơm béo và sườn nướng đậm đà. Món ăn còn được điểm xuyết bằng vài lát dưa leo, cà chua thái mỏng, rau sống xanh non hái từ vườn nhà. Tất cả làm nên một phần cơm tấm vừa tròn vị, vừa đẹp mắt – đơn giản nhưng khiến người ta chẳng thể nào quên.
Người dân địa phương thường dùng món này như bữa sáng mỗi ngày. Những quán nhỏ bên đường, chỉ với vài bộ bàn ghế nhựa và nồi cơm thơm nghi ngút, đã đủ níu chân bao thực khách. Quán thường mở từ 6 giờ sáng đến khoảng 9 giờ là đã hết hàng. Có hôm người ta phải đến sớm để “giữ phần”, nhất là vào cuối tuần khi có đông du khách từ các nơi tìm về. Với mức giá chỉ từ 30.000 đến 45.000 đồng một suất, đây không chỉ là món ăn no bụng, mà còn là món ăn tinh thần – gợi nhớ đến hương vị gia đình, bếp củi và những buổi sáng chan hòa ánh nắng miền biển.
Điều làm nên sức hút bền vững cho món cơm tấm vị nước dừa Thạnh Phong không nằm ở sự cầu kỳ, mà ở sự tỉ mỉ và tâm huyết của người nấu. Từ việc lựa chọn nguyên liệu cho đến từng công đoạn nhỏ như canh lửa, nêm nếm, tất cả đều mang theo nét trân trọng của người dân với món ăn truyền thống quê nhà. Mỗi hạt cơm, mỗi lát sườn, mỗi giọt nước mắm đều chất chứa tình yêu với đất, với người và với ký ức của một vùng quê còn đậm dấu hồn xưa.
Không cần nhà hàng sang trọng, không cần thực đơn dài dòng, món cơm tấm nước dừa tại Thạnh Phong cứ thế đi vào lòng người bằng chất lượng và sự giản dị chân phương. Nó là món ăn của buổi sáng bình dị, của những chuyến đi về vùng đất yên bình nơi cuối sông – nơi người ta không chỉ tìm thấy vị ngon mà còn tìm thấy chính mình trong hơi thở của đất trời, trong mùi thơm của dừa, và trong vị đậm đà của bữa cơm quê chân thành.
