Cơm lam – Tinh hoa ẩm thực từ ống tre núi rừng

Không chỉ đơn thuần là món ăn, cơm lam Đồng Nai còn là biểu tượng của văn hóa, sự sáng tạo trong ẩm thực của cộng đồng người S’tiêng – dân tộc bản địa miền Đông Nam Bộ. Xuất phát từ nhu cầu di chuyển, săn bắn và lên rẫy, họ đã sáng tạo ra món ăn độc đáo: gạo được vo sạch, trộn cùng đậu phụng, đậu xanh hoặc đậu đen, sau đó nhồi vào ống tre (hoặc lồ ô), nứa rồi nướng trên lửa than hồng cho đến khi cơm chín, vàng ươm và dậy mùi thơm đặc trưng.

Cơm lam chính là đặc sản quý mà thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất này và thường xuất hiện trên mâm cơm người S’tiêng cùng canh thụt.

Mỗi ống cơm lam không chỉ chứa đựng hạt gạo mà còn là câu chuyện về môi trường trong lành, từ nước mưa khe suối đến lửa rừng – những nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên . Khi nấu, chất liệu tre, nứa vừa giữ nhiệt, vừa tỏa hương mộc mạc của vỏ cây vào từng hạt cơm, tạo nên một hương vị thơm nồng, dẻo mềm nhưng vẫn có lớp cháy nhẹ bên ngoài – được ví như “cơm cháy ống tre” đậm đà, quyến rũ.

Cơm lam Đồng Nai đặc biệt ở chỗ không chỉ là bữa ăn tiện lợi mà còn là món ăn lễ hội, gắn liền với các nghi lễ và mâm cơm của người S’tiêng. Cơm lam thường được dùng kèm với canh thụt – một loại canh chua độc đáo của vùng, tạo nên bộ đôi ẩm thực “dân dã mà thân thương”.

Về hương vị, cơm lam mang nét ngọt tự nhiên của gạo nếp, vị bùi và béo từ các loại đậu, hòa quyện với hương trầm dịu của tre nứa và khói than. Khi chạm môi, cơm mềm dẻo, thanh mát, tan dần trong miệng – để lại dư vị khó quên, khiến thực khách ăn một lần là nhớ mãi.

Cách thưởng thức đơn giản mà tinh tế: bóc nhẹ ống tre để lộ cơm dẻo, sau đó có thể ăn kèm với muối vừng, muối mè, hoặc “xịn sò” hơn là cùng thịt gà, thịt heo rừng, thậm chí một chén canh thụt nóng hổi. Tất cả tạo nên một trải nghiệm ẩm thực mộc mạc nhưng hào phóng, giống như cách người miền núi đối đãi khách quý – chân thành, nồng nhiệt và đầy đủ.

Với sự phát triển du lịch Bình Phước, giờ đây cơm lam được phục vụ rộng rãi hơn tại các cửa hàng đặc sản, điểm dừng chân trên đường tour và khu trải nghiệm văn hóa dân tộc. Giá hiện nay giao động khoảng 50.000–100.000 đ/10 ống, tùy loại cơm lam thường hoặc cơm lam ngũ sắc.

Cơm lam Đồng Nai là tinh hoa ẩm thực dân gian, mang đậm dấu ấn của núi rừng, cây tre nứa và bàn tay khéo léo của người S’tiêng. Một ống cơm nhỏ gọn nhưng chất chứa cả bầu trời ký ức – từ bữa cơm du mục đến dịp lễ quan trọng trong đời sống cộng đồng. Khi đến với Đồng Nai, thưởng thức cơm lam không chỉ là ăn, mà còn là cảm nhận con người, văn hóa, và nét thiêng liêng của vùng cao đất đỏ.