Lễ hội Đền A Sào được tổ chức hàng năm vào ngày 10 tháng 2 âm lịch – ngày sinh Đức Thánh Trần Hưng Đạo. Đây là một di sản văn hóa phi vật thể có giá trị đặc biệt, tái hiện sinh động tinh thần yêu nước, truyền thống đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, đồng thời khơi dậy niềm tự hào dân tộc về chiến thắng ba lần đánh bại giặc Nguyên – Mông của quân dân nhà Trần.
Ý nghĩa lịch sử – văn hóa đặc biệt
Lễ hội không chỉ là dịp tưởng nhớ công lao vị Quốc công Tiết chế – danh tướng kiệt xuất trong lịch sử chống ngoại xâm, mà còn là dịp để nhân dân tri ân một thời kỳ vàng son của dân tộc. Với vị thế là nơi “thượng phương chỉ đạo chiến lược” của nhà Trần, A Sào được xem là “cái nôi” của tinh thần “Sát Thát” bất diệt – tinh thần tạo nên ba kỳ tích vang dội trên sông Bạch Đằng, Chương Dương, Vạn Kiếp…
Bên cạnh đó, lễ hội cũng gắn liền với truyền thuyết Bến Tượng – nơi diễn ra cuộc chia tay cảm động giữa Hưng Đạo Đại Vương và Voi chiến trung thành. Hình tượng voi ứa nước mắt, tiếng thề của chủ tướng bên sông Hóa đã thổi hồn thiêng cho không gian lễ hội, biến nơi đây thành điểm đến tâm linh độc đáo, đầy nhân văn.
Nghi lễ trang trọng – Nét đặc sắc của văn hóa truyền thống
Lễ hội Đền A Sào kéo dài trong 3 ngày (10–12/3 âm lịch), gồm hai phần chính:
Phần lễ: trang nghiêm, linh thiêng
– Lễ tế Đức Thánh Trần theo nghi thức quốc gia cổ truyền, có sự tham gia của các đội tế nam quan, nữ quan trang phục truyền thống.
– Rước kiệu và dâng hương tại Đền A Sào và Bến Tượng, tái hiện nghi lễ xưa khi triều đình về hành lễ tại đất A Sào.
– Dâng bánh giầy, loại bánh đặc biệt mang ý nghĩa lịch sử – từng được người dân gói hàng vạn chiếc làm lương thực cho đoàn quân vượt sông Hóa đánh giặc.
Không gian lễ nghi vừa tôn nghiêm, vừa thiêng liêng, thể hiện lòng thành kính và sự tiếp nối giữa hiện tại với cội nguồn dân tộc.
Phần hội: rộn ràng sắc xuân, đậm đà bản sắc
Song song với phần lễ là chuỗi hoạt động hội sôi nổi, hấp dẫn, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương:
– Biểu diễn vở chèo “A Sào hiển Thánh”, phục dựng huyền tích Hưng Đạo Vương trên đất A Sào.
– Các trò chơi dân gian mang đậm văn hóa lúa nước vùng đồng bằng sông Hồng: thi bơi chải trên sông Hóa, thi giã bánh giầy, kéo chữ, pháo đất…
– Thi đấu thể thao truyền thống như bóng chuyền, cờ tướng.
– Chương trình nghệ thuật đặc biệt, với sự góp mặt của các nghệ sĩ, ca sĩ nổi tiếng, làm sống động không khí lễ hội về đêm.
Tất cả tạo nên một không gian lễ hội chan hòa, vừa linh thiêng vừa gần gũi, thể hiện chiều sâu văn hóa dân gian và sức sống của một vùng đất giàu truyền thống.
Di sản sống giữa lòng nhân dân
Lễ hội Đền A Sào không chỉ là hoạt động mang tính lễ nghi, mà còn là mạch chảy di sản văn hóa phi vật thể sống động. Nhân dân xã An Thái và vùng phụ cận chính là người gìn giữ, trao truyền và làm nên sức sống bền bỉ của lễ hội. Từ những cụ cao niên trong đội tế, người dân làng Mễ Thương gói bánh giầy, đến những em nhỏ háo hức chờ hội làng, tất cả cùng góp phần giữ cho “hồn lễ hội” luôn hiện diện và lan tỏa.
Lễ hội đã trở thành một “địa chỉ đỏ” trong giáo dục truyền thống yêu nước, hun đúc tinh thần đoàn kết và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc giữa dòng chảy hiện đại.
