Sau ba năm gián đoạn vì đại dịch COVID-19, Lễ hội đền Trần Thái Bình đã chính thức trở lại với quy mô cấp tỉnh vào năm 2023, thu hút hàng vạn du khách thập phương về hành hương, chiêm bái. Không chỉ là một hoạt động văn hóa truyền thống, lễ hội còn là dịp để tưởng nhớ công lao các vua Trần – những bậc tiền nhân dựng nước và giữ nước – đồng thời tôn vinh giá trị của di sản văn hóa phi vật thể gắn liền với vùng đất thiêng Long Hưng, nay thuộc xã Long Hưng, tỉnh Hưng Yên (trước thuộc Thái Bình).
Dấu ấn triều đại hưng thịnh
Đền Trần Thái Bình tọa lạc tại xã Long Hưng – vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi phát tích của nhà Trần – một trong những triều đại hùng mạnh và hào hùng bậc nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Đây là quê hương của các vị vua đầu triều Trần như Trần Thừa, Trần Cảnh (Trần Thái Tông), Trần Nhân Tông…
Khu di tích đền Trần – lăng mộ các vị vua triều Trần – đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt. Không chỉ mang giá trị lịch sử sâu sắc, đền Trần còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng, nơi tổ chức nhiều lễ hội quan trọng, tiêu biểu là Lễ hội đền Trần diễn ra vào tháng Giêng âm lịch hàng năm.
Phần lễ trang nghiêm, giàu tính biểu tượng
Các nghi lễ truyền thống tại lễ hội được giữ nguyên như: lễ tế, lễ rước thủy – rước bộ, lễ bái yết, lễ dâng hương, thể hiện lòng thành kính với các vị vua Trần. Đặc biệt, lễ rước nước vẫn được thực hiện trang trọng – một nghi thức độc đáo mang đậm dấu ấn văn hóa tín ngưỡng dân gian vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Một trong những nghi thức đặc biệt tại lễ hội là thi cỗ cá – phong tục cổ truyền của làng Tam Đường nhằm tưởng nhớ gốc gác chài lưới của dòng họ Trần. Nghi lễ này còn gắn liền với tục giao chạ giữa hai làng Tam Đường và Vân Đài, thể hiện sự giao lưu văn hóa và gắn kết cộng đồng làng xã xưa.
Năm 2023, lễ vật dâng các vua Trần còn có cặp bánh chưng – bánh dày truyền thống phá kỷ lục Việt Nam, do Công ty Bánh kẹo Bảo Hưng sản xuất. Đây là biểu tượng tấm lòng thành kính, thể hiện quy mô tổ chức và tinh thần sáng tạo, tự hào văn hóa dân tộc.
Phần hội được mở rộng quy mô với nhiều hoạt động hấp dẫn như:
– Thi kéo co, trình diễn võ cổ truyền, thi kéo lửa nấu cơm cần, thi gói bánh chưng
– Trình diễn thư pháp, triển lãm mỹ thuật – nhiếp ảnh tỉnh Thái Bình
– Ngày thơ Việt Nam, liên hoan văn nghệ quần chúng
Các hoạt động này thu hút sự tham gia của các huyện, thành phố trong tỉnh, góp phần thắt chặt tình đoàn kết, làm phong phú đời sống tinh thần cộng đồng, đồng thời tạo không khí phấn khởi dịp đầu xuân năm mới.
Chuẩn bị chu đáo – Tổ chức chuyên nghiệp
UBND tỉnh đã thành lập Ban tổ chức và các tiểu ban chuyên môn như: Nội dung, Tuyên truyền, Hậu cần, An ninh trật tự… Các phần việc đều được chuẩn bị kỹ lưỡng từ khánh tiết, phương tiện rước lễ, an ninh, vệ sinh môi trường đến y tế, cứu hộ…, nhằm đảm bảo lễ hội diễn ra trang trọng, an toàn, tiết kiệm và mang tính giáo dục cao.
Chương trình nghệ thuật khai mạc “Hào khí Đông A” được dàn dựng công phu, tổng duyệt cẩn thận, hứa hẹn mang đến cho người dân và du khách một trải nghiệm văn hóa đặc sắc, đậm chất sử thi và tự hào dân tộc.
Bảo tồn – Phát huy di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch
Trong định hướng lâu dài, ngành Văn hóa tỉnh đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản Lễ hội đền Trần như:
– Kiểm kê, số hóa di sản vật thể và phi vật thể
– Tạo điều kiện cho cộng đồng thực hành và truyền dạy nghi thức cổ
– Tôn vinh nghệ nhân, cộng đồng có đóng góp bảo tồn văn hóa
– Ngăn chặn các biểu hiện mê tín, thương mại hóa lễ hội
Đặc biệt, tỉnh đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Khu lăng mộ và đền thờ các vua Trần, tạo tiền đề để thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng và kết nối du lịch.
Tiềm năng du lịch tâm linh – Sức hút từ giá trị truyền thống
Lễ hội đền Trần Thái Bình không chỉ là dịp hành hương đầu xuân mà còn là hành trình kết nối quá khứ – hiện tại, nơi tôn vinh công lao cha ông và hun đúc tinh thần dân tộc. Với quy mô tổ chức bài bản, nội dung phong phú, giá trị văn hóa sâu sắc, lễ hội xứng đáng là di sản tinh thần đặc sắc, là điểm đến không thể bỏ lỡ trên bản đồ du lịch tâm linh Việt Nam.
Hãy đến với đền Trần Thái Bình – nơi hội tụ “Hào khí Đông A” trong lòng dân tộc!
