Từ một món quà quê quen thuộc của vùng Nam Định xưa, kẹo dồi đã được người dân tỉnh Ninh Bình hôm nay tiếp nhận như một phần di sản văn hóa – ẩm thực sau khi địa giới hành chính được điều chỉnh. Với vị bùi ngậy, ngọt thanh và kỹ nghệ làm kẹo cầu kỳ, kẹo dồi đang dần khẳng định vị thế trong danh mục đặc sản truyền thống nổi bật của vùng đất Cố đô.
Món kẹo mang hồn quê Bắc Bộ
Kẹo dồi là món ăn vặt dân dã, gắn liền với tuổi thơ của bao thế hệ người miền Bắc.
Kẹo dồi là món ăn vặt dân dã, gắn liền với tuổi thơ của bao thế hệ người miền Bắc. Tên gọi “kẹo dồi” xuất phát từ hình dáng đặc trưng: những thanh kẹo tròn dài, cắt lát ra trông như miếng dồi – phần ruột trắng bên ngoài ôm lấy nhân lạc màu nâu bên trong. Món kẹo này từng là đặc sản nổi tiếng của Nam Định – vùng đất có truyền thống nông nghiệp và nghề làm kẹo lâu đời.
Ngày nay, khi mô hình chính quyền địa phương hai cấp được áp dụng, nhiều địa phương thuộc Nam Định cũ đã trở thành một phần của tỉnh Ninh Bình mới. Cùng với con người, tập quán, văn hóa, kẹo dồi cũng theo dòng chảy lịch sử “chuyển hộ khẩu” và trở thành một đại diện cho ẩm thực dân gian tại tỉnh Ninh Bình.
Từ nguyên liệu dân dã đến sản phẩm đầy kỹ nghệ
Món quà vặt với lớp vỏ bên ngoài màu trắng sữa, bên trong là nhân lạc thơm ngậy
Điểm đặc biệt của kẹo dồi là sự kết hợp hài hòa giữa những nguyên liệu giản dị: lạc rang, đường kính trắng, mạch nha và bột nếp. Tuy đơn giản, nhưng để cho ra đời một mẻ kẹo dồi đạt chuẩn, người làm phải có kinh nghiệm và đôi tay lành nghề.
Lạc được chọn lọc kỹ, rang giòn vàng đều, sau đó giã dập vừa phải để giữ được độ bùi và tạo kết cấu. Phần đường và mạch nha phải được nấu đúng nhiệt độ, quấy đều tay đến khi đặc lại thì mới đổ bột nếp vào, trộn đều rồi cán mỏng, cuộn tròn cùng lạc để tạo thành những khúc “dồi kẹo” đều đặn.
Kẹo khi hoàn thành sẽ có lớp vỏ trắng dẻo dai, phần nhân giòn thơm và độ ngọt vừa phải, không gắt, không dính răng. Đây chính là lý do khiến kẹo dồi trở thành món quà quê mộc mạc nhưng có sức hút bền bỉ qua nhiều thế hệ.
Món quà quê tinh tế của Ninh Bình hôm nay
Trong đời sống hiện đại, kẹo dồi không chỉ là món ăn vặt cho trẻ nhỏ mà còn được nhiều người lựa chọn làm quà biếu, quà tặng mỗi dịp lễ Tết. Với hình thức đẹp, giá cả hợp lý, dễ bảo quản và vận chuyển, kẹo dồi đã vượt ra khỏi không gian làng quê, có mặt tại nhiều hội chợ, cửa hàng đặc sản, gian hàng OCOP tại tỉnh Ninh Bình.
Sự hiện diện ngày càng rộng rãi của kẹo dồi còn là minh chứng cho cách tỉnh Ninh Bình gìn giữ và tôn vinh những giá trị truyền thống, kể cả khi những giá trị ấy có nguồn gốc từ vùng đất lân cận. Việc kế thừa một cách linh hoạt và chủ động giúp tỉnh không chỉ làm giàu thêm cho kho tàng ẩm thực địa phương mà còn tạo dựng hình ảnh Ninh Bình – vùng đất hiếu khách, giàu bản sắc và trân trọng di sản.
Đặc sản kẹo dồi
Giữ vị truyền thống, hướng đến tương lai
Dù đã trở thành đặc sản của tỉnh Ninh Bình, kẹo dồi vẫn giữ nguyên phương pháp chế biến thủ công và hương vị cổ truyền – điều làm nên bản sắc riêng khó hòa lẫn. Tuy nhiên, nhiều cơ sở sản xuất hiện nay cũng đang không ngừng sáng tạo để cải tiến mẫu mã, đa dạng hương vị như kẹo dồi nhân vừng, nhân đậu phộng mật ong…
Nhờ vậy, kẹo dồi không chỉ sống trong ký ức của người lớn tuổi, mà còn chạm tới khẩu vị của thế hệ trẻ, góp phần làm sống động dòng chảy văn hóa ẩm thực của Ninh Bình trong giai đoạn phát triển mới.
